ZAMAN: Geçmiş&Gelecek

ZAMAN:GEÇMİŞ&GELECEK 

Zaman,küçük parçalar halinde anlamlıdır.Ama zamanın bütününe baktığınızda,bazı şeyleri kavramak neredeyse imkansızdır.O zaman küçükten başlayalım;dakikalar,saatler ve günlerle.Son yirmi dört saati muhtemelen büyük oranda uyuyarak ve çalışarak harcadın ve günün hatırı sayılır bir kısmını internette geçirdin.Günler haftalara,haftalar aylara dönüşür ve sonra bir yılımız olur.İlginç yıllardan biri olan 2017 yılını ele alalım.Fransa terörist droneları avlamak için kartalları eğitmeye başladı.Çek Cumhuriyeti bir nükleer santrale yeni stajyer seçmek için bikini yarışması düzenledi.İnternet’te ki insanlar çamaşır beyazlatıcı yeme üzerine yarışma yaptılar.Bilirsin,sıradan şeyler. 

Daha da geriye gidelim.21.yüzyılın ilk yılında doğan bir çocuk şimdi 20 yaşında.Ama sevgili okuyucu sen genç olmasan bile bu yüzyıl hala genç.Bu yüzyıl Afganistan’daki savaşa ve Irak’ın işgaline yol açan 11 Eylül saldırılarıyla şekillendi.2011’in Mart ayında Suriye iç savaşı başladı ve 9 yıl sonra hala devam ediyor.Pek çoğumuz tarihteki en yıkıcı iki savaşın ve soğuk savaşın yaşandığı 20.yüzyılda doğduk.Tarihte ilk defa kendimizi nükleer silahlar ile yok edebilirdik ve neredeyse yapıyorduk da ama aynı zamanda bir uzay yarışı yaşadık ve ilk defa dünyayı 20 Temmuz 1969’da terk ettik.İnternette icat edildi.Bu da internet meme’lerine ve aynı zamanda Facebook ile Twitter’a da yol açtı.Hepsi birlikte düşünüldüğünde bunun gerçekten iyi bir gelişme olduğuna emin değiliz.

Ortalama bir insan yaklaşık 79 yıl yaşıyor.Bu da yakın tarihin büyük bir kısmını kaplıyor.2018’de hayata gözlerini yuman CELINO JARAMILLO 1896’da doğdu.Bu demek oluyor ki onun doğumu Napolyon’un hükümdarlığına günümüze olduğundan daha yakın. 

Sadece 250 yıl önce Endüstri Devrimi dünyamızı bir ilerleme makinesine çevirdi.Çiftçiler işçi oldu ve bilgi daha kolay dağıtılır bir hale geldi.Bu dönemde,günümüzde iklim değişikliğine sebep olan ilerlemeyi başlattık.Çok da eski değil aslında.Evrim teorisi kendimize ve içinde yaşadığımız dünyaya olan bakışımızı değiştirdi.

Newton yer çekimi teorisini yazdı.Uzak yıldızları ve dibimizde ki bakterileri keşfettik.15.yüzyıl oldukça olaylıydı.Kolombus’un Amerika’yı “keşfi”ve İstanbul’un fethi Orta çağın sonunu getirdi.Orta Çağ’da savaşlarla doluydu.Ama bir numaralı katil hastalıktı.Veba,sadece 6 yılda her üç Avrupalı’dan birini öldürdü.2000 yıl kadar önce şu an dünyanın çoğunun takip ettiği Miladi takvimin birinci yılını başlattık.Ama Romalılara göre dünya çoktan eskiydi.Büyük piramitler 4500 yıl önce inşa edilmişti.Yani bir Romalı’ya göre piramitler Romalıların bize olduğundan daha eskiydi.

Daha uzun zaman önce dünyada hala mamutlar yaşıyordu.Bundan önce bile çok şey yaşandı.Yaklaşık 7000 yıl kadar önce insanlar yazı yazmaya başladı.12.000 yıl kadar önce insan örgütlenmesi patladı.İlk tapınağımızı inşa ettik ve dünyanın dört bir yanında insanlar daha büyük bir topluluk haline gelmemizi sağlayan tarımı yapmaya başladılar.Dünyaya olan üstünlüğümüz tam olarak burada başlıyor.Homo Sapiens Sapiens,modern insan,200.000 yıl kadar önce evrimleşti.50.000 yıl önce bilişsel devrim zihnimizi ve yenilikçiliğimizi geliştirdi. O zamanlar dünyayı,ya ölen ya da bizim tarafımızdan öldürülen beş farklı insan türüyle paylaşıyorduk.En az 2 milyon yıl önce atalarımız çoktan ateşi kontrol edebiliyorlardı ve tahtadan aletler yapmışlardı.Ve 6 milyon yıl önce şempanzelerin ve insanların son ortak atası var oldu.Bu grafik insan tarihinin tamamı Yakın akrabamız Homo Erectus bizim yaşadığımızdan on kat daha fazla hayatta kaldı.Bu küçük parça insan döneminde senin yaşamını görmek için bile çok yakınlaştırmalıyız.Yine de insanlık tarihinin tamamı bu kadar uzun değil.

65 milyon yıl önce dinozorların çağı büyük bir patlamayla son buldu.Dinozorlar dünyaya 165 milyon yıldan  fazla bir süre hükmetti.Tüm insanlıktan 27 kat daha uzun bir süre.Bu o kadar uzun bir zaman ki,65 milyon yıl önce yaşamış bir T-Rex bize,canlı bir Stegosaurus’a olduğundan daha yakın.Kudretli tavuklar şeklindeki dinozorlar hala aramızdalar.Gezegenimizdeki hayvan yaşamı 600 milyon yıl önce başladı.İlk hayvanlar balıklar ve diğer basit deniz canlılarıydı,daha sonra böcekler,onlardan sonra sürüngenler ve en sonunda yaklaşık 200 milyon yıl önce memeliler de partiye katıldı. 

Yaşamın kendisi çok daha eskiden başladı.4.1 milyar yıl önce göründüğüne dair kanıt var.En az 3.5 milyar yıl boyunca yaşam sadece tek hücreli organizmalardan oluşuyordu.4.5 milyar yıl önce güneş,içine doğru patlayan devasa bir gaz bulutundan doğdu.60 milyon yıl sonra dünya oluştu.Bu erken yıllarda meteor ve asteroitlerin sürekli bombardımanları dünyada okyonuslar oluşmasını sağladı.Ama evrenimiz gittiği kadarıyla güneş sistemimiz oldukça yeni diyebiliriz.13.75 milyar yıl önce ise evrenimiz doğdu.Ve yaklaşık yarım milyar yıl sonra bizim galaksimiz milyarlarca yıldızdan oluştu.Peki büyük patlamadan önce ne vardı? Gerçek şu ki,bilmiyoruz ve belki de hiç bilemeyeceğiz.Ve bu bilgilerle geçmişe bakmış olduk. 

Şimdi de gelecek hakkında bildiklerimize bir bakalım.Yaklaşık 1 milyar yıl içinde güneş o kadar sıcak olacak ki dünyadaki yaşam imkansız olacak.4 milyar yıl sonra güneşin ölümü güneş sistemindeki hayatın sona ermesi anlamına gelecek.Eğer hayatta kalma şansı istiyorsak,başka yıldızlara ulaşmış olmamız lazım.Ve bundan sonra ne olacak?Gelecek 100 milyar yıl içinde etraftaki büyük yıldızların çoğu ölecek.Evren daha soluk ve sadece daha küçük kırmızı ve beyaz cüceler tarafından aydınlatılıyor olacak.Ama onlar da en sonunda sönecek ve evrendeki son yıldız bir gün ölecek.Evren karanlığa dönecek.Ve bir noktada kara delikler bile buharlaşıp ölecek.Öldüklerinde evrenimiz son evresine ulaşacak:ISI ÖLÜMÜ.Hiç bir şey artık değişmiyor,evren ölü… sonsuza kadar. 

Şu anda çok garip duygular hissediyorsun,değil mi ? Ben de hissediyorum.Bu oldukça doğal.İyi haber şu ki,bunların hepsi çok uzak.Tek önemli zaman dilimi şimdi.Hoşlandığın güzel kız/erkek.Ona çıkma teklifi et.Zaman değerlidir,anlamlı kıl. 

Okuduğunuz için teşekkürler.Sağlıcakla kalın. 

KAYNAKÇA: 

• Kurzgesagt-In a Nutshell 

• THE UNIVERSE:https://www.history.com/shows/the-universe 
• Sapiens:A Brief History of Humankind:https://en.wikipedia.org/wiki/Sapiens:_A_Brief_History_of_Humankind