Bilim insanları geçen gün yeni bir bilgi paylaştı.Venüs’te olası yaşam izi bulundu.Mars için çalışılırken bu haber çoğu insanı şaşırttı.Normalde bilim insanları Venüs’ün atmosferinden dolayı burada yaşamın nerdeyse imkansız olduğunu açıklamışlardı.Ancak yapılan araştırmalar sonucu Venüs’te yaşam olabileceğini açıkladılar.Şimdi bu konuyu biraz daha açalım.
Salgın bitirilemediği için COVID-19 gündemi de bitmek bilmezken, bu hafta birkaç saatliğine de olsa nefes aldıran çok ilginç bir bilimsel gelişme yaşandı: Venüs’ün atmosferinde, sadece geçmişte değil, şu anda da yaşam bulunuyor olabileceğine işaret eden bir kimyasal molekül bulundu: Fosfin.Fosfin, normalde Dünya’nın oksijensiz bölgelerinde çürüyen organik malzemeyle beslenen mikroorganizmaların atık olarak ürettiği, çok dengeli olmayan ve kolayca parçalanabilen bir molekül.
Biz oksijenli solunum yapan canlılar için müthiş güçlü bir zehir; ama oksijensiz solunum yapan mikroorganizmalar için sorun teşkil etmiyor. Ayrıca bu bulunanın gerçekten fosfin olduğu, 2 ayrı teleskop ile yapılan gözlemle onaylandı; yani bulgunun fosfine ait olduğu konusunda makul düzeyde bir şüphe bulunmuyor.
Bu molekülü Güneş Sistemi’nde Dünya haricinde ilk defa keşfetmiyoruz, örneğin Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinde de bulmayı başardık. Ancak Venüs’teki keşfi şaşırtıcı kılan şu: Yapılan ölçümler, atmosferdeki fosfin miktarının milyarda 20 molekül düzeyinde olduğuna işaret ediyor. Fakat kayalık bir gezegenin jeokimyası ve atmosferik kimyası (jeolojisi ve atmosferiyle alakalı kimyasal süreçleri) çerçevesinde bu düzeyde fosfin üretebilecek hiçbir yöntem bilmiyoruz. Hatta cansızlıkla ilgili olmayan (“abiyotik”) süreçlerin hepsini üst üste koyduğumuzda bile bu düzeyde fosfin üretilemeyeceğini görüyoruz. Satürn ve Jüpiter gibi gaz devlerinin kimyası ise, üzerlerinde bulunan fosfin miktarını açıklamaya yetiyor.Ya bilgi eksiğimiz var ya da atmosferde yaşam varBu durumda elimizde iki olasılık var: Ya kayalık gezegenlerin kimyasına dair, özellikle de abiyotik fosfin kaynaklarına dair çok ciddi bir eksiğimiz var (ki kayalık gezegen kimyası üzerinde artık yüzlerce yıldır çalışıldığı söylenebilir) ya da Venüs’ün atmosferinde yaşam var!Şunu net olarak söylemekte fayda var: Henüz Venüs’te yaşam bulunmuş değil; sadece yaşama ait olduğu düşünülen potansiyel bir iz bulundu (ki buna “biyoimza” diyoruz). Venüs’te yaşam olduğu düşüncesini güçlendiren birkaç yan bulgu bulunuyor: İlk olarak, dediğim gibi fosfin çok kolay parçalanan bir molekül; dolayısıyla bir zamanlar üretilip de atmosferde birikmiş olamaz. Sürekli üretiliyor olmalı ve bunu sağlayabilecek süreçlerin sayısı kısıtlı (biri canlılık olmakla beraber).
