Malum COVID-19 sebebiyle hayatımızdaki birçok alanda değişiklikler oldu. Özellikle uyku düzenimizde. Sizlere uyku hakkında bir kaç bilgiden bahsetmek isterim.
Çalışmamızda hangi konular olacağına gelin bir göz atalım.
- Uyku nedir ve uyku hakkında bilinmeyen gerçekler nelerdir?
- En verimli uyku saatleri ve uyku bozuklukları nelerdir?
- Ünlü insanlar günde kaç saat uyur? Ünlü insanların uyku hakkında sözleri nelerdir?
- Uyku bozukluğunun belirtileri ve uyku bozukluğunun çözümleri Nelerdir?
Uyku nedir ve uyku hakkında bilinmeyen gerçekler nelerdir?
Uyku 24 saatlik günlük döngümüzün neredeyse 3’te birini dolduran ve yokluğunda pek çok sorunlarla karşılaşacağımız bir durumdur.
Uyku vücudun fiziksel ve zihinsel olarak dinlenmesini ve yenilenmesini sağlayan biyolojik bir süreçtir. Günlük uyku ihtiyacı insandan insana değişmekle beraber bir yetişkin için 7-9 saat uyku yeterlidir.
- Bugüne kadar bir insanın uykusuz geçirdiği en uzun süre 18 gün, 21 saat, 40 dakikadır. Rekorun sahibi bu süreçte halüsinasyon, paranoya, bulanık görme, konuşmada tutukluk ve hafıza ve konsantrasyon kaybı gibi etkiler belirtmiştir.
- Horlama yalnızca REM uykusunda değilken gerçekleşir.
- Yattığımız andan itibaren 5 dakika içinde uykuya dalabilmemiz, uyku yoksunluğu çektiğimize işarettir. Bir insan için ideal uykuya geçiş süresi 10-15 dakikadır.
- Yükseklikte (4 kilometre ve üzerindeki yüksekliklerde) uykuya dalmak oldukça zordur. Sebebi ise oksijen seviyelerindeki değişimdir.
- Uykusunu iyi almayan insanlar daha çok yemek yemeye ihtiyaç duyarlar.
- Vücut sıcaklığımız, uyku düzenimizle yakından ilişkilidir. Çok sıcak yaz günlerinin huzursuz bir uykuya yol açmasının sebebi budur. İyi bir uyku için ideal olan ise 18 °C aralığıdır.
- Uzmanlara göre son yıllarda insanların uyku düzenini bozan en önemli faktör 24 saat internet erişimine sahip olmalarıdır.
- Yetişkinler için günlük uyku süresinin ortalama 7-9 saat olması gerekiyor. 65 yaş üzerinde ise gerekli uyku süresi günde 7-8 saat ve bu sürenin 5 saatten az olmaması ve 9 saati aşmaması tavsiye ediliyor.
- Dünyanın en çok uyuyan ülkesi, günlük ortalama 9 saati aşan uyku süreleriyle Çin’dir.
En verimli uyku saatleri ve uyku bozuklukları nelerdir?
En verimli uyku saatleri, bilimsel araştırmaların sonucunda 23.00-03.00 arasındaki saatler olarak belirlenmiştir. Özellikle, büyüme ve gelişme çağında bulunan gençlerin gece saat 12’de kesinlikle uyku halinde olmaları gerekmektedir.
Bireylerin gününü daha verimli geçirmeleri için günün öğle saatlerinde biraz uymaları oldukça etkili olacaktır.
Uykunun etkilenen parametresine bağlı olarak çeşitli uyku bozuklukları tanımlanmıştır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
İnsomnia (Uykusuzluk bozukluğu): Uykusuzluk, uykuyu sürdürmede veya uykuya dalmada zorluk olarak tanımlanmaktadır.
Hipersomnia (Aşırı uykulu olma du rumu): Bireyin 9 saatten fazla uyumasına rağmen yeterli bir şekilde uyumadığını ve hayla kendisini uykulu hissetmesidir.
Narkolepsi: Gün içinde uyanık durumdayken gelişen “uyku atakları” ile tanınır. Kişi gün içinde aniden yorgun hissederek uykuya dalar.
Hipopnesia (Uyku apnesi): Uyku esnasında nefes almanın tamamen durması veya azalması olarak tanımlanır. Sağlıklı bireylerde horlama ile birlikte kısa süreli görülmesi normal kabul edilse de; uykudaki gerçekleşme sıklığı ve uzunluğu arttıkça ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
Huzursuz bacak sendromu: Uykuda bacakları karşı konulamaz derecede hareket ettirme ihtiyacı hissetme durumudur.
Karabasan (Uyku paralizisi):Bir atak olarak değerlendirilir. atak sırasında bilinci açık ve etrafında olup bitenlerin farkında olan kişinin hareket edememe durumudur.
Ünlü insanlar günde kaç saat uyur? Ünlü insanların uyku hakkında sözleri nelerdir?
Nikola Tesla: Günde yalnızca 2 saat uyurmuş. Fakat 25 yaşına geldiğinde bu durum büyük sağlık sorunlarına sebep olmuş. Daha sonra yavaş yavaş kendini toparlamayı başarmış.
Leonardo Da Vinci: Da Vinci’nin “Uberman” yani süperadam uykusu olarak bilinin, kendi oluşturduğu bir uyku döngüsü varmış. Da Vinci, 4 saatte bir 20 dakikalık kısa şekerlemeler yaparmış.
Wolfgang Amadeus Mozart: Günde yalnızca 5 saat uyurmuş. Mutlaka 1’de uyuyup 6’da uyanırmış.
- ‘Uyku sorunu, zeki insanIarın Ianetidir.’ (Albert Einstein)
- ‘Sabahtan kaybettiğin bir saatin bütün gün zararını çekersin.’ (WiIIiam WateIy)
- ‘Fikren uyanık kaImak istiyorsan, bedenen uykuya daImamak gerekir.’ (Nathan Shepard)
- ‘ÖyIe koIay bir sanat değiIdir uyumak; onun uğruna, bütün gün uyanık durmak gerekir.! (Friedrich Nietzsche)
Uyku bozukluğunun belirtileri ve uyku bozukluğunun çözümleri Nelerdir?
Uyku bozukluğu olan kişilerde çeşitli şikayetler uyku sorunlarına eşlik edebilmektedir. Bunlar arasında aşağıdakiler sıklıkla izlenir:
· Uykuya dalmada zorluk veya uykuyu sürdürmede zorluk,
· Gün içinde yorgunluk ve uyku isteği,
· Anormal nefes alma davranışı,
· Uykuya dalarken anormal hareket etme isteği,
· Uyku esnasında anormal davranışlar sergileme,
· Huzursuzluk veya kaygı davranışı,
· Okul veya iş performansında düşüş,
· Konsantrasyon güçlüğü,
· Depresyon,
· Kilo alımı.
Uyku sorunun etkili çözümü; öncelikle sorunun doğru tespitine ve uygun tedavi planlamasına bağlıdır.
. Yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanılmalıdır. Özellikle vitamin ve mineral içeriği yüksek sebze ve balık gibi besinlerin tüketimine ağırlık verilmelidir.
· Uyku öncesinde alınan sıvı miktarı sınırlandırılmalıdır.
. Kafein içerikli çay, kahve, elma gibi gıdaların tüketimi azaltılmalıdır.
· Uyku öncesi telefon, bilgisayar, tablet gibi elektronik cihazlarla uğraşılmamalıdır. Cihazlar mümkün olduğunca yataktan uzakta muhafaza edilmelidir.
· Yatak odası karanlık ve sessiz olması sağlanmalı; yatak konforu kişinin uykuya dalmasına yetecek düzeyde olmalıdır.
· Günün benzer saatlerinde uyumaya çalışılmalıdır. Belirli saatte uyku alışkanlığının kazanılması, uykuya dalmayı kolaylaştırmaktadır.
Çalışmamda bana eşlik eden okuyucu arkadaşlara teşekkür ederim. Bir sonraki yazı da buluşmak üzere.
