İnsanın uyku esnasındayken solunumunun ani bir şekilde durduğu uyku bozukluğuna uyku apnesi denmektedir. Yaygın olarak görülen hastalığın Türkiye’de sıklığı %5-10 olarak belirlenmiştir.
Bilinmelidir ki, uyku sırasında yaşanan her solunum durması uyku apnesi değildir. Bunun için solunum durmasının en az 10 saniye olması gerekmektedir. Bu hastalığın farklı türleri mevcuttur. Rahatsızlığın belirtileri de bu apnenin tipine göre değişmektedir.
Uyku Apnesi tipleri nelerdir?
1) Obstrüktif (Tıkayıcı) Uyku Apnesi: Solunumun üst yollarında tıkanıklığa yol açan etkilerin nedeniyle ortaya çıkan apnedir. En yaygın görülen tip budur.
2) Santral Uyku Apnesi: Beynin, solunumu kontrol etmekte olan kaslara uygun sinyaller göndermediğinde ortaya çıkan tiptir.
3) Mikst Uyku Apnesi: Mikst uyku apnesi ise sendromdur. Bireyde hem obstrüktif hem de santral uyku apnesi birlikte görülmektedir.
Uyku Apnesi belirtileri Nelerdir?
Santral ve obstrüktif uyku apne sendromu semptomları benzerdir. Bu durumda bazen uyku apnesinin tipinin belirlenmesini zorlaştırır. Her iki tipte de görülen yaygın belirtiler;
- Yüksek sesle horlama
- Uykusuzluk çekme
- Depresif ruh hali
- Başkasının şahit olduğu uykuda solunum durması atakları
- Uykudan ani uyanmalar (daha çok merkezi uyku apnesinde olur)
- Sabahları olan ağız kuruluğu ve boğaz ağrısı
- Sabah baş ağrıları
- Sinirlilik
- Dikkat sorunları
şeklinde sıralanabilir.
‘’Uyku apnesi rahatsızlığında horlama neden olur?’’ sorusunun cevabı ise şu şekilde: Daralmış hava yolundan geçen havanın bir anda hızlanması ve dokuları titreştirmesi sebebiyle horlama sesi ortaya çıkmaktadır.
Uyku Apnesi Rahatsızlığının Nedenleri Nelerdir?
Uyku apnesinin nedenleri santral ve obstrüktif tiplerinde farklılık gösterir.
Obstrüktif uyku apnesi nedenleri
- Aşırı kilo
- Kalın bir boyun (boyun çevresi 43 santimetrenin üstünde olan erkeklerde risk fazladır.)
- Erkek cinsiyet
- Uyku hapı ya da sakinleştirici ilaç kullanımı
- Dar hava yollarına sahip olmak
- Alkol ve sigara kullanımı
- Çeşitli nedenlerle burnun tıkalı olması
- Kalıtsal olarak uyku apnesine yatkınlık
Santral uyku apnesi nedenleri
- Beyin felci
- Ensefalit adı verilen beyin enfeksiyonu
- Beyin sapı problemleri
- Narkorik ağrı kesici kullanmak
- Kalp hastalıkları
Uyku Apnesi Tanısı Nasıl Konur?
Rahatsızlığa tanı koymak için doktorunuz size, öncelikle ayrıntılı şikâyetlerinizi sorgular. Sonrasında ise genel muayene ve kulak burun boğaz kontrolü yapar. Üst hava yolları fleksibl emdoskopi adlı kameralı, bülkülebilir bir kanül ile incelenir. MR ve BT gibi radyolojik yollarla hava yolları görüntülenir ve darlık boyutu değerlendirilir.Rahatsızlığa kesin bir tanı koyabilmek için polisomnografi ismi verilen uyku analiz testi yaptırılması şarttır. Bu test sayesinde solunum durma süresi ve sayısını ölçülür. Ek olarak da kalp ritmi, kandaki oksijen yüzdesi, horlama sesi şiddeti gibi bilgiler elde edilir.
Uyku Apnesi Tedavi Şekilleri Nelerdir?
Hastalığın seviyesine göre değişiklik gösterir. Genel olarak; yaşam tarzı değişiklikleri, pozitif hava basıncı ve cerrahi tedaviler şeklinde sıralanır. Tedavide sırasında ilk olarak varsa fazla kilolardan kurtulmak esastır. Sigara ve alkol kullanımına da son verilmesi istenir.
Eğer üst solunum yollarında ileri derecedeki darlık söz konusu ise cerrahi tedavi gerektirebilir. İleri derecede uyku apnesi rahatsızlığı olanlar için ise pozitif hava basıncı verebilen CPAP adlı cihaz kullanılır. Bu cihazlarla uyku sırasında üst hava yolları devamlı açık tutularak apne engellenir. Cihaz, bir hava maskesi yoluyla kullanılır. Bu sayede horlama sorunu da tedavi edilmiş olur.
Eğer siz de gecenin bir yarısı nefes nefese uyanıp havasız kalmış hissediyorsanız, kendinizi her zaman ve hep yorgun hissediyorsanız ya da eşiniz sürekli yüksek sesle horladığınızı ve ara ara uykunuzda nefesinizin durmuş gibi geldiğini söylüyorsa hemen bir hastahaneye başvurmanız ve uyku apnesi muayenesi talep etmelisiniz.
