Kurtuluş Savaşımızın hazırlık dönemi içindeki en önemli safhalardan biridir Sivas Kongresi. Zorluklar içinde 4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında Mustafa Kemal ve çalışma arkadaşları tutuklanma tehditleri altında gerçekleştirmeyi başardılar. Kongrede Mustafa Kemal başkan seçildi.
Yapılma kararı tıpkı Erzurum Kongresi gibi Amasya Genelgesi ile verildi. Ülkenin her tarafından gelen delegelerin katılımı amaçlandı ama zorlu şartlardan kaynaklı bu büyük katılım gerçekleştirilemedi. İstanbul hükümeti bu kongrenin toplanmasına engel olmaya çalışmışsa da başarılı olamadı
Sivas Kongrede;
Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı ile ilgili Erzurum Kongresi’nde alınan kararların tamamı aynen kabul edildi.
Ülke genelinde faaliyet gösteren tüm milli cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk cemiyeti” adı altında birleştirildi.
Mustafa Kemal başkanlığında bir “temsil heyeti” seçildi.
Manda ve himaye kesin olarak ret edildi.
İrade-i Milliye adıyla bir gazete çıkarılmasına karar verildi.
Alınan bu kararların önemini ise şu şekilde ifade edebiliriz;
- Ülke genelindeki milli cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adıyla birleştirildi. Böylece Kurtuluş Mücadelesi merkezileşti ve tek elden yönetilmeye başlandı.
- Manda ve himaye fikri kesin olarak reddedilince, tam bağımsızlıktan başka bir yaklaşımın taraftar bulmasının önüne geçildi.
- Hâkimiyet-i Milliye adıyla bir gazete çıkarıldı. Böylece Kurtuluş Savaşı’na yönelik propaganda imkânı sağlandı.
- Temsil heyeti 15 kişiye çıkarılarak, temsil kabiliyeti arttırıldı.
- Ülkenin tamamını ilgilendiren kararlar alınarak, kongrenin her yönü ile milli bir kongre olması sağlandı. Her yönüyle ulusal bir kongredir.
- Ali Fuat Cebesoy Batı Anadolu Kuvayi Milliye Komutanlığına atandı. Böylece Temsil Heyeti’nin yürütme yetkisi kullandığı ve anlaşıldı. Ayrıca düzenli ordunun kurulmasına yönelik ilk adımlar atılmış oldu.
- Sivas Kongresi Kurtuluş Savaşımız ve Cumhuriyetimizin kuruluşu açısından önemli bir kilometre taşıdır. Sivas Kongresi milli bir kongredir. Kuvayi Milli ye ile Kurtuluş Savaşı’nı merkezileştirdi. Manda ve himaye düşüncesini tartışmasız olarak ret etti.
Cumhuriyetimizin kuruluşuna giden yoldaki bu olaylara yönelik bilgi edinmelerimiz ne kadar güçlü olursa tarihe yönelik bilincimiz de o kadar artar. Bu sebeple, kısa da olsa, yıl dönümünde Sivas Kongresi’ni hatırlamayı/hatırlatmayı bir borç biliyorum
