“Mobbing, duygusal istismar, psikolojik taciz…”
Bir çok farklı tabir ama hep aynı anlam, aynı his…
Şiddet dediğimize aklımıza hep fiziksel olan geliyor. Şaşırtıcı bir durum değil çünkü fiziksel şiddetin gözle görünür sonuçları daha net olduğundan sadece bu şiddet türü varmış gibi düşünüyoruz. Oysa atladığımız bir konu daha var. Sonucu ve etkileri en faz fiziksel şiddet kadar sarsıcı ve dehşet verici bir başka şiddet türü daha var: Psikolojik şiddet!
Herkesin başına gelebilir! Duygusal istismar, fiziksel olarak görebileceğiniz türden bir istismar değildir, ancak kesinlikle sizi önemli ölçüde etkileyebilecek bir istismar türüdür. Genellikle psikolojik istismar ve duygusal istismar olarak adlandırılabilir.
Mobbing ya da psikolojik baskıyı sadece iş hayatında yaşayabileceğimiz bir şey olarak duyuyoruz ya da romantik bir ilişki içerisindeyken karşımızdaki kişinin yaptığı baskılara ya da negatif davranışlara karşı gözümüz kör olur. Bunu hepimiz yaşarız ve yaşayacağız da .. Her zaman şu düşünce belirir insanın kafasında “bunlar hep olabilecek şeyler, her ilişkide olur” veya “benim eşim/sevgilim/flörtüm” bunu yapmaz, ben abartıyorum”… Duygusal istismarın içerisindeyken, bu durumun farkında olamadıkça bunu tanımlamak güçtür ancak herkes ilişkisinde objektif değerlendirmeler yapabilmelidir.
Öncelikle şu noktayı açıklığa kavuşturmalıyız. İki kişi arasında çıkan bir tartışmada sesler bazen yükselebilir, partnerinizin sizden ayrılmak istemesi, herhangi bir tartışma sırasında canı yanan partnerinizin verdiği tepki bir psikolojik şiddet değildir. Psikolojik baskı çok daha sistematik ve uzun vadeli bir durumdur.
Duygusal İstismar Nasıl Başlar? Bu Sistem Nasıl İşler?
Duygusal olarak kötüye kullanılan ilişkiler genellikle kurbanın güvenini kazanarak başlar. Bu güveni kazandıklarında, bir zihinsel istismara, manipülasyona ve kontrole başlarlar. Psikolojik taciz taktiklerini görmek zor olabilir veya o kadar incelikli olabilir ki, manipüle edildiğinizi ve tehdit edildiğinizi bile fark etmeyebilirsiniz. Psikolojik şiddeti uygulayan kişi, karşısındaki partnerini kontrol altında tutmak, onu kısıtlayıp çevresindeki herkesten izole etmek ister. Böylece çevresinde ona gerçekleri söyleyip yaşadığı şeyin farkına varmasını sağlayacak kimse kalmayacaktır. Partnerine karşı, haklı haksız sert eleştirilerde bulunur ve çoğunlukla olanlar için hep mağdurun kendisi olduğunu empoze eder.
Kendinizi suçlayabilir veya delirdiğinizi düşünebilirsiniz. Kendisinizi değersiz hissedip, suçluluk dolu bir ruh haline bürünürsünüz. Duygusal istismarı ve iyileşmeye doğru doğru yola nasıl girileceğini öğrenmek önemlidir.
Duygusal İstismara Uğrayıp Uğramadığınızı Nasıl Anlarsınız?
Bunun çeşitli belirtileri vardır. Aşağıdaki belirtileri okurken çoğu kişi kendi ilişkisinden bir parça bulacaktır eminim. Bu belirtileri aslında görüyor olsakta toplum tarafında normalleştirildiğinden bu durumun aslında yanlış olduğunu anlayamayız. Sürekli eşinden hakaret ve küfür duyan birinin bunu normal sanması ve şikayet etmesinin gereksiz olduğunu düşnmesi gibi.. Sürekli kıskançlık krizleri nedeniyle tüm hayatı kontrol edilen bir kişinin bunu partnerinin ona duyduğu sevginin bir göstergesi sanması gibi…
Lütfen şu belirtileri dikkatlice okuyup sizin ilişkinizde bunlar mevcut mu bir düşünün arkadaşlar;
- Başkalarının özellikle ortak arkadaşlarınızın yanında sürekli şakayla karışık da olsa sizinle dalga geçiyorsa
- Ne zaman, nerede, kiminle olduğunuzu ve ne yaptığınızı kontrol etmek istiyor, telefonunuzu görmek istiyor, gizlice karıştırıyorsa;
- Olaylar istediği gibi gitmeyince her şeyin suçlusu olarak sizi görüyorsa;
- Sizi sürekli her konuda eleştiriyor ve bunu sizin iyiliğiniz için yaptığını söylüyorsa,
- Sizin rahatsız olduğunuz bir nokta karşısında, sizi ciddiye almıyorsa, abarttığınızı veya aşırı hassas olduğunuzu söylüyorsa;
- Finansal açıdan ona bağımlı olmanız için sizi kısıtlıyor ya da engelliyorsa (çalışmanıza izin vermeme, hesabınızı kontrol etme vb),
- Nedensiz kıskançlık yapıyor ve sizi kısıtlıyorsa,
- Size yaptığı her güzel davranışı bir lütuf gibi gösterip, kendisine sahip olduğunuz için şanslı hissetmenizi söylüyrsa;
- Size sürekli, ona sahip olduğunuz için kendinizi şanslı saymanız gerektiğini söylüyorsa,
- Sizi cezalandırmak istediğinde ( ki cezalandırmak istemesi bile başlı başına bir maddedir) sizi sevgisinden mahrum bırakıyorsa, sizinle iletişimini kesip ona ulaşmanızı engelliyorsa;
- Şaka yoluyla dış görünüşünüz üzerinden dalga geçiyorsa;
- Ailenizi, arkadaşlarınızı kötüleyerek sizi onlardan uzaklaştırıyorsa, bu hayatta yanınızda sadece onun olduğuna inandırmaya çalışıyorsa
- Özel hayatınıza müdahale ederek onun dahil olmadığı bir özel hayatın varlığına izin vermiyorsa,
- Aile, para, arkadaş gibi konular üzerinden sizi tehditle sindirmeye çalışıyorsa,
- Fiziksel olarak eyleme geçmese bile fiziksel zarar verme tehditi ediyorsa,
Bu maddelerden en az biri bile duygusal istismara uğradığınızın kanıtı iken bir çok ilişki de bunların çoğu yaşanmakta ancak kişi bunun farkında olmamaktadır.
Duygusal istismara uğrayan bir kişi yavaş yavaş karanlık bir ruh haline bürünür, yalnızlaşır ve ne hissedeceğini bilemez; çünkü artık nasıl hissedeceğine bile başkası karar veriyordur ve yanlış bir duygu hissetmekten korkar hale gelir.
Bunun bir numaralı örneği olarak kendi yaşadıklarımı düşündüğümde; yakın bir zamana kadar hayatımda öyle toksik bir ilişki yaşamama neden olan bir partnerim vardı. Ne zaman farklı düşündüğümüz bir durum yaşasak, konuşmanın sonunda ben kendimi haksız ve suçlu hissederken bulurdum. Farkına varmadan bu karanlığın içinde sürüklenirken en son beni aldatmasının sebebinin bile ben olduğumu öne sürmesiyle durumu farketmeye başladım. BU zamana kadar ben de yaratmış olduğu etkileri nasıl göremedim diye şaşırıp kalmıştım.
Duygusal şiddetin belli başlı sonuçları şu şekildedir;
- İstemediğiniz bir durumla karşılaştığınızda bile alacağınız tepkiden korktuğunuz, çekindiğiniz için hayır demekten korkuyorsanız,
- Partnerinizle yaşadığınız tartışmalarda her zaman haksız taraf oluyorsanız,
- Duygularınızı rahatça ortaya koymaktan çekiniyorsanız,
- Anlaşılmadığınızı düşünüyorsanız,
- Kendinize olan saygı ve güveniniz sarsıldıysa,
- Ailenizden ve sosyal çevrenizden uzaklaştıysanız,
- Artık partnerinizden bağımsız, kendinize ait düşünceniz yoksa,
- Kendi hayallerinizi, planlarınızı önemsiz görmeye başlayıp partnerinizin hayallerini hayatınızda ön plana koymaya başladıysanız psikolojik şiddete maruz kalıyorsunuz demektir.
Psikolojik Şiddete Uğradığımı Farkedersem Ne Yapmalıyım?
Öncelikle içinde bulunduğunuz durumu tüm yönleriyle değerlendirmelisiniz. Birkaç satır yukarıda bahsettiğim gibi yaşadığınız anlık duygu patlamalrını duygusal istismar ile karıştırmadığınıza emin olunuz. Maruz kaldığınız durumu kafanızda normalleştirmeyin ve etrafınızda bunun normal olduğunu söylemelerine izin vermeyin. Ne hissettiğinizi sadece siz bilebilirsiniz, başkalarının bunun hakkında söz hakkı olmadığını bilin. Bir durum sizi rahatsız ediyorsa ortada ters giden bir şeyler vardır, size hassas davrandığınız söyleniyorsa o ortamdan uzaklaşın! İiçinde bulunduğunuz bu bunaltıcı durumu ailenizle ve çevrenizdeki yakınlarınızla mutlaka paylaşın gerekirse psikolojik destek alınız.
Ve en önemlisi; size psikolojik şiddette bulunan partnerinizden olabildiğince uzak durun!
Unutmayın bu hayat sizin! Ne hissedeceğinize, hayatınızda kimin yer alabileceğine sadece siz karar verebilirsiniz. Bunları yaşarken yalnız değilsiniz. Sadece farkına varın ve harekete geçin!
Bir sonraki yazımda “mobbing”in okul hayatında karşımıza nasıl çıkabileceği ile bilgi vermeye çalışacağım.
Okuyan herkese teşekkürler..
