Merhaba değerli dostlarım. Son yıllarda gitgide büyüyen ve daha da tehlikeli bir hale gelen porno bağımlılığı hakkında bir yazı dizisi hazırlayıp bu konudan elimden gelen en fazla miktarda insanı haberdar etmek niyetindeyim. Evet internette bununla ilgili bir çok yazı ve kaynak var. Ancak bu benim çevreme karşı bir sorumluluğum diye düşünüyorum. Bu bağlamda sizleri bu konuda elimden geldiğince açık ve şeffaf bir biçimde bilgilendirmeye çalışacağım. Umarım faydalı olabilir ve sizi bu konuda daha fazla araştırma yaparak önlem almaya teşvik edebilirim.
Konuya Temelden Giriş Yapalım
Pornografinin geçmişi her ne kadar çok eski tarihlere uzanabilse de ulaşılabilirliği ve etkileri açısından biz günümüzü değerlendireceğiz. Özellikle son 10 yılda bu sektör devasa bir büyüme göstererek 2014 yılında 97 milyar dolarlık bir servet elde eti ve Microsoft, Google ve Netflix gibi gibi şirketleri geride bıraktı. Bunda elbette artan talebin büyük bir etkisi vardı. Özellikle cinsellikle tanışma yaşının giderek düşmesi ve daha fazla insanın pornografi ile tanışıp tüketmesi sektöre devasa bir kazanım sağladı. Ancak giderek büyüyen bu sektörün herkesten sakladığı bir gerçek vardı; PORNO BAĞIMLILIĞI!
Peki Ama Nasıl?
Pornonun uyuşturucu maddeler kadar ileri düzeyde bağımlılığa neden olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış bir gerçek. Bu bağımlılığa yol açma sebebi ise beynin ödül merkezine direk etki ediyor olması. Yani maddeyi almanızdan sonra mutluluk ile ödüllendirilmeniz o maddeye bağımlı olmanıza sebep olur. Buna sebep olan şey ise dopamin hormonudur. Beynin tavan bölgesinden salgılanan dopamin duygulardan sorumlu amigdala’ya ve oradan da anılardan sorumlu olan hipokampüse ulaşır. Bu yolculuk esnasında sinir sistemini kullanır ve mutluluğa yol açar. Yani beyniniz o eylemden çok memnun kalır ve hipokampüste bunu saklayarak tekrar edilmesini kolaylaştırır. İşte bir insan uyuşturucu bir madde kullandığında veya pornografiye maruz kaldığında beyinde artan dopamin salınımı ile kişinin çok iyi hissetmesine ve her seferinde biraz daha bağımlı bir hale gelmesine neden olur.
Öncelikle dopamin nedir? Dopamin bir nörotransmitterdir. Nörotransmitteri anlatabilmem için nöronları anlatmam gerek. Nöronlar sinir sistemimizi oluşturan sinir hücreleridir. Sinirsel uyarıları elektriksel sinyaller biçiminde iletirler. Nöron çekirdekten, hücre gövdesinden ve dentritlerden oluşurlar. Aksonlar sayesinde diğer nöronlarla bağlantı kurarlar. Bu bağlantılar sinaps adını verdiğimiz boşluklar aracılığıyla gerçekleşir. Sinapslar ikiye ayrılır. Birisi elektriksel sinapslar, diğeri ise kimyasal sinapslar. Dopamin kimyasal sinapslar sayesinde taşınır.
İşleyişi şu şekildedir: Beyin üst tavan bölgesinden salgılanarak yolculuk başlar. Sinir gövdesinden sinir ucuna, yani sinapsa doğru iletilen sinyal sinir ucuna ulaştığında dopaminler salınır. İşte asıl olay burada. Kıyıdan sinapsa, yani boşluğa salınan dopaminler karşı kıyıdaki reseptörlere tutunarak uyarımı gerçekleştirir. Dopamin düzenli olarak salgılanmaktadır. Su içtiğinizde, yürüdüğünüzde, çikolata yediğinizde sadece salgılanma miktarı değişir. Bağımlılık yaratıcı davranışların ve maddelerin sistemi bozmasının sebebi normal seviyenin çok üzerinde dopamin salgılatmasıdır. (Kaynak ve Daha Fazlası İçin Buraya Tıklayın.)
İşte dopamin sistemi bu şekilde çalışır. Aşırı miktarda artan dopamin salgılanmasına karşılık beyin sağlığını koruyabilmek için reseptörlerin bir kısmını kapatır. Kapatılan reseptör miktarı arttıkça algılanan dopamin miktarı azalır ve yeterli gelmemeye başlar. Sonuçta kullanılan maddeye karşı tolerans gelişir ve kullanma miktarı gittikçe artar. Bu her türlü bağımlılık için geçerli bir durumdur. Yalnızca uyuşturucu maddeler veya sigara için değil. Aşırı yemek, kumar oynamak ve porno izlemekte buna dahildir.
Buna Neden Olan Şey Hep Aynı
İnsanların bu tarz şeyleri kullanma sebeplerine baktığımızda aşağı yukarı aynı tablo ile karşılaşıyoruz. Sıkıntı ve stres. Sigara içen birine neden içtiğini sorsanız büyük ihtimalle arkadaş çevresinin etkisiyle ve merak sonucu başladığını ve sıkıntı ve problemler yüzünden bırakamadığını söyler. Bu uyuşturucu, alkol ve porno için de böyledir. İnsanı aşırı yemek yemeye sevk eden etmen de budur. Çünkü mutlu olmanın başka bir yolu yokmuş gibi gelir. İşte bağımlılık yapan her şeyi üretip pazarlayan yapılanmalar bunu çok iyi bilir. İnsanlara huzur ve mutluluk vaat ederler. İnsanların duygularını sömürür sonra da hayatlarını çalarlar!
Bu yazıma burada nokta koyuyorum ancak devamı gelecek. Sonraki iki yazımda zararlarından ve bağımlılıktan kurtulmak için yapılabileceklerden bahsedeceğim. Umarım faydalı ve bilinçlenmeniz için bir kıvılcım niteliği taşır. Yapıcı eleştiri ve yorumlarınızı lütfen benimle paylaşın. Görüşmek üzere 🙂
