Bu paradoks 2000 yıl önce Yunanistan da avukat Protagoras ve öğrencisi Euthalos arasında geçmektedir. İlk önce olayı anlatıp sonra da birkaç cümleyle kendi düşüncelerimi aktaracağım.
Genç Euthalos, avukat Protagoras’ın yanına mesleği öğrenmek için öğrenci olarak girmek ister. Protagoras kabul eder fakat, Euthalos’un ödeyecek parası yoktur. Bir anlaşma önerir; ilk davayı kazandığı zaman Protagoras’a olan borcunu ödeyecektir. Eğitim biter ve Euthalos avukat olur. Yıllar geçer fakat Euthalos, Protagoras’a olan borcunu ödemez. Gerekçesi ise, henüz ilk davayı daha kazanamamasıdır. Bunun üzerine Protagoras, Euthalos’u dava eder. İşte işler burada karışmaktadır. Protagoras’ın düşüncesine göre her hâlükârda parasını alacaktır. Eğer davayı kaybederse, Euthalos davayı kazandığı için, anlaşma gereği parasını alacaktır. Davayı kazanırsa, Euthalos davayı kaybettiği için yasal olarak borcunu ödemek zorundadır. İlk okuduğumuzda, Protagoras’ın hamlesi mantıklı görünmektedir. Bir de Euthalos tarafından olaya bakalım. Euthalos davayı kazanırsa, yasal olarak borcunu ödemek zorunda kalmayacaktır. Davayı kaybederse ise, anlaşma gereği borcunu ödemesine gerek yoktur.
Bu paradoksu bir hukukçu olsaydım belki biraz açıklama getirebilirdim. Burada önemli olan, Protagoras’ın, davayı, Euthalos’un parayı ödememesi üzerine açmasıdır. Yani dava başka bir sebepten dolayı açılmamıştır. Diğer önemli olansa Euthalos’un daha önce herhangi bir davayı kazanmamasına dâir kanıt olmasıdır. Aksi takdirde zaten Protagoras’a olan borcunu ödemesi gerekirdi. Yani bu iki durumu kabullenip tartışmaya başlamalıyız.
Her ikisi de bir yerden kazanıp diğer yerden kaybetmektedir; yasal olarak ve anlaşma olarak. Protagoras’ın kazanması, kendisini yasal olarak kazandırmakta, fakat aynı olay Euthalos tarafından anlaşma olarak bakılmaktadır. Tek olay, iki sonuç ve birbirine tamamen zıt görüş. Aslında bu paradoks, beni tam da şu anda içinde bulunduğumuz hayatı düşündürmektedir. Birileri sağ tarafı savunurken, diğerleri sol tarafı savunmakta. Tek olay (savunmak) iki sonuç (sağ ve sol). Doğruluksa, ne taraftan baktığımıza bağlı olarak değişmektedir. Birileri olaylara yasal olarak bakarken (sol), birileriyse anlaşma olarak bakmaktadır (sağ).
