Plasenta nedir? Plasenta kelimesi köken itibarıyla Yunanca “düz, levha benzeri” manasına gelen plakous kelimesinden gelmektedir. Türkçe’deki karşılığı ise umay kelimesidir.
Plasenta, hamilelik başladıktan hemen sonra anne rahminde oluşmaya başlayan bir yapıdır. Hamilelik boyunca anne karnındaki bebeğin büyümeye devam etmesiyle eş zamanlı olarak büyümeye devam eder. Gebelik süreci boyunca anne ile bebek arasında bir bağ oluşturan plasenta sayesinde bebek, annenin tüketmiş olduğu besinlerden kendine gerekli olan miktarı almaktadır. Plasenta ayrıca bebeğin yaşamsal faaliyetlerine devam edebilmesi için gerekli oksijenide bebeğe iletmektedir. Doğum gerçekleşene kadar bebekle birlikte işlevini sürdüren plasenta, doğum gerçekleştikten hemen sonra işlevini tamamladığı için kesilerek alınır.
Yaşamımızın başlangıç noktası olan anne rahminde ön gelişmemizi tamamlamamızdan doğum anına kadar bize eşlik eden, koruyan ve besleyen plasenta ile ilgili bilmeniz gerekenleri bu yazı altında topladım. Yazının devamında bu mucizevi organ hakkında faydalı bilgileri bulabilirsiniz.
Plasenta Nedir?
Plasenta, ana rahminde hamilelik sürecinin başlamasının hemen sonrasında gelişmeye başlayan bir dokudur. Bu dokunun görevi ana rahminde oluşan ve gelişimini yine burada sürdüren bebeğin sağlığını korumaktır. Bebeğin doğumuna kadar olan süreçte tüm yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmesi için gerekli olan oksijen ve besin ihtiyacını sağlamasından dolayı anne ve bebek arasında bir köprü görevi görür. Plasenta ayrıca bebek kanında bulunan ve bebeğe herhangi bir yararı olmayan maddelerin dışarı atılmasını sağlamaktadır. Rahim duvarına yapışık olarak bulunur ve doğumdan sonra dışarı atılır.
Plasenta Nedir Yenir Mi?
Plasenta ile ilgili en çok merak edilen sorulardan biriside: “Plasenta Yenir Mi?” sorusudur. Dünya üzerinde yaşayan memelilerin birçoğu yavrularını doğurduktan sonra plasentalarını yemektedirler. Bundan yola çıkarakta bazı toplumlarca plasentanın çeşitli faydaları olduğu tüketilmesinde bir sakınca olmadığı düşünülmektedir. Fakat bu düşüncenin bilimsel olarak bir dayanağı henüz bulunmamaktadır. Ancak bazı anneler doğumdan sonra plasentayı kurutarak ve çeşitli yöntemlerle pişirerek yemektedirler.
Bu yöntemlerden en yaygın olanı plasenta enkapülasyonu olarak bilinen ve plasentanın kurutulup toz haline getirilerek kapsüllere doldurma işlemidir. Bu kapsüllere konan plasenta tozunun her gün tüketilmesi durumunda annelerin doğumdan sonra yaşayabildikleri lohusa depresyonu gibi sorunları azalttığı ve süt üretimine olumlu yönde etki ettiğine inanılmaktadır.
Plasenta Nedir Görevleri Nelerdir?
Plasenta anne karnında bebeğin doğumuna kadar onu sarmalayan ve yaşamsal faaliyetlerini sürdürmesine destek sağlayan bir yapıdır. Bebeğin sağlığını koruma görevi bulunan plasenta anne ile bebek arasında gerçekleşen besin alışverişinin gerçekleşmesini sağlar. Ana rahmine yapışık olarak bulunan plasenta kordon bağınıda içerisinde muhafaza etmektedir. Doğumdan sonra ise yine göbek bağı ile birlikte dışarı atılır. Plasentanın bir diğer görevide anne için gerekli olan östrojen ve progesteron hormonunu salgılamaktır. Ayrıca plasenta cenin vücut ısısını anneden 1-2 C daha yüksek olmasını sağlar.
Gebelikte Plasenta Kalınlığı?
Plasenta gebeliğin yaklaşık olarak 18. haftasına kadar büyümesini sürdürmektedir. Bu gelişim süreci tamamlanana kadar gerekli hormonal destek yumurtalıklar tarafından salgılanmaktadır. Gelişim süreci bittikten sonra bu destek görevini plasenta üstlenmektedir.
Doğumda plasenta ortalama olarak 20-22 santimetre çapında ve disk şeklinde diyebileceğimiz bir yapıdadır. Doğum anında plasenta kalınlığı yaklaşık olarak 2-2,5 santimetre kalınlığında, ağırlık olarak da 500-510 gram ağırlındadır. Ancak plasenta ölçüleri anne ve bebeğin özelliklerine göre değişkenlik gösterebilmektedir.
Plasentanın Bölümleri
Plasentanın anne ve bebeğe ait iki bölümü vardır. Anneye ait olan bölüme maternal plasenta denir. Bebeğe ait olan bölüme ise plasenta fötalis denmektedir.
Plasenta Tipleri Nelerdir?
Plasentanın fiziki yapısına göre farklı çeşitleri vardır.
Bilobüle Plasenta Nedir?
Plasentanın iki ayrı lobdan meydana geldiği ve her iki lobunda yaklaşık olarak boy olarak aynı seviyede olduğu durumlarda bilobüle plasenta durumundan bahsedilmektedir.
Mutilobüle Plasenta
Plasentada ikiden fazla lob olması durumunda ise mutilobüle plasentadan bahsedilmektedir.
Suksentriata Plasenta
İki lob da aynı boyda değil ve biri küçük biri büyükse yapı suksentriata olarak adlandırılmaktadır.
Doğumdan Sonra Plasenta Ne Yapılır?
Plasenta anne rahmine hafif yapışık bir şekilde bulunmaktadır. Normal doğumda denilen vajinal doğum sırasında 30 dk gibi bir sürede kendiliğinden ayrılarak dışarı atılır. Sezaryenle doğumda ise doğum uzmanı tarafından basit birkaç hareket ile ayrılır. Dışarı atıldıktan sonra tıbbi atık olarak imha edilen plasenta bazı toplumlarda ise çeşitli süreçlerden geçirilerek tüketilmektedir. Ancak plasentanın yenilmesinin hiçbir bilimsel dayanağı yoktur. Üstelik uzmanlar tarafından da tüketilmemesi yönünde ciddi uyarılar yapılmaktadır.
