“Öğrenme” diyince aklımıza ne geliyor? günlük hayatta pek çok şey öğreniriz peki bunları nasıl yaparız beynimiz nasıl öğrenir hiç düşündünüz mü?
“Yaşamayı öğrenmek için birkaç defa ölmek gerek” Charles Bukowski
Gelin hep birlikte “Nasıl Öğreniriz veya Öğrenme Nedir?” sorularına cevap verelim.
Öğrenme Nedir?
- Davranışlarda göreli olarak kalıcı değişimlere yol açan deneyimlerdir.
- Olgunlaşma sonucu davranışların değişmesi öğrenme sayılmaz.
- Davranışta kısa süreli ufak değişimler ve değişiklikler öğrenme ile ilişkilendirilemez.
- Öğrenme, ancak tecrübe yoluyla gerçekleşir. Tecrübe ise bilgi almaktan (değerlendirmek ve dönüştürmek) ve çevreyi etkileyen tepkiler vermekten oluşur.
- Olgunlaşma ile ilişkili örnek vericek olursak bir bebeğin ayakta durması, yürümesi, konuşması hatta tuvalet eğitimi bile buna dahildir.
Davranış ve Davranış Potansiyelinde Değişiklik
Öğrenme-Performans Ayrımı:
Bir şeyi ya da şeyleri öğrendiğimizi “nasıl veya nereden” anlarız?
Öğrenme, içsel (zihinsel) bir süreçtir ve bu süreç doğrudan gözlenemez. Gözlemlenen bireyin performansıdır. Öğrenme davranış potansiyeli kazandırır.
Buna örnek olarak “araba sürmeyi” gösterebiliriz.
Görece Tutarlı Bir Değişiklik
Davranış veya davranış potansiyelindeki bir değişikliğin öğrenilmiş olarak nitelendirilebilmesi için, bu değişikliğin farklı durumlarda görece tutarlı olması gerekir.
Örneğin “yüzmeyi” bir kez öğrendiğinizde bir daha unutmazsınız.
Ancak tutarlı değişikliklerin her zaman kalıcı olmayacağını da göz önünde bulundurmak gerekir.
Örneğin “yabancı bir dil öğrenmek” zamanla unutulabilinir.
Alışma ve Duyarlılaştırma
Alışma, uyarıcı tekrar tekrar sunulduğunda davranışsal tepkilerde meydana gelen azalmadır.
Örneğin, “hoş bir manzara resmi” tekrar tekrar gösterildiğinde aynı etkiyi yaratmaz.
Duyarlılaşma, uyarıcı tekrar tekrar sunulduğunda davranışsal tepkilerde meydana gelen artıştır yani alışmanın tersidir.
Örneğin, vücudunuza kısa aralıklarla acı veren uyarıcılar verildiğinde, şiddeti aynı kalsa da son uyarıcının daha acı verici olduğunu hissedeceksinizdir.
Öğrenmeye Yaklaşımlar
1. Koşullama Yaklaşımları
Öğrenme, iyi tanımlanmış uyarıcıların bulunduğu bir ortamda belirli davranış kalıplarının öğrenilmesidir (kısaltılmıştır). Temsilcileri Pavlov, Watson ve Skinner‘dir.
2. Bilişsel Yaklaşım
Öğrenme, kavrama yolu ile gözleyerek ya da dolaylı yoldan olur. Temsilcileri Köhler ve Tolman‘dır.
Öğrenmeye Koşullama Yaklaşımı
Klasik Koşullama
Bir uyarıcı tarafından doğal olarak uyandırılan bir tepkinin, farklı ve nötr olan bir diğer uyarıcı tarafından da uyandırılabilir hale geldiği öğrenme türüdür.
Edimsel/Araçsal Koşullama
Belirli uyarıcıların bulunduğu bir ortamda davranışların ödül kazanmak ya da cezadan kaçınmak için ortaya konduğu öğrenme türüdür.
