İş hayatında artık tüm çalışanlardan beklenen bu yetkinliği duymuşsunuzdur. Çokça söylenen ancak insan kaynakları çalışanları dışındaki çoğu çalışanın anlamından habersiz olduğu bir yetkinlik. Peki nedir bu proaktif, nasıl olunur detaylı inceleyelim.
Proaktif Ne Demek?
Proaktif kelimesi dilimize ingilizceden geçmiş bir sözcük olup ingilizcesi “proactive”dir. Kelime manası olarak, olabilecek herhangi bir aksilik karşısında önceden hazırlıklı olmak demektir. Pro (önde giden) + Active (aktif olan) birleşiminden oluşmaktadır.
Proaktif insan durumlar karşısında olayların kendi kendine gelişmesine müsaade etmeden, ben ne yapabilirim düşüncesi ile hareket edendir. Bunun tersi olan reaktif davranışın tersine, proaktif bakış açısı ile kişi olumsuzluklara söylenmez, kalkar ve kendiliğinden harekete geçer. Bir işi yapmak için her daim yöneticisinden direktif beklemez. Öngörür ve o işi yöneticisi söylenmeden yapar. Bahane üretmez. Kendi işinin, rol ve sorumluluklarının farkındadır.
İş hayatından bir örnekle açıklamak gerekirse;
Yönetici İdil 2 hafta önce Ayşe’ ye bir proje vermiştir. Projenin termin tarihi de yarın. Şu ana kadar da projeyle ilgili Ayşe’den hiç ses soluk çıkmamış. Aralarında geçen konuşma şu şekilde ilerliyor:
İdil: Ayşe yarın x projesinin son günü. Tamamlayabildin mi?
Ayşe: O işi bitirecektim ancak operasyondan datalar gelmediği için bitiremedim. Geçen hafta mail atmıştım dönüş bekliyorum.
Peki Ayşe nasıl bir çalışma şekli sergileseydi proaktif bir çalışan olurdu?
Ayşe: Merhaba İdil Hanım. Yarın x projesinin son günü. Projenin %90′ ını tamamladım. Ancak operasyon datasını alamadığım için son grafiği hazırlayamadım. Geçen hafta ilgili kişiye mail attım. Dönüş alamayınca telefon üzerinden iletişime geçtim. Dün göndereceklerdi ama iletemediler. Bir üst yöneticisini arayarak projenin acileyetini ve termin tarihini de belirterek destek istedim. Hala elime datalar ulaşmadı ve sizin desteğinize ihtiyacım var. Datalar bugün saat 15:00′ e kadar elime ulaşırsa yarın 09:00′ da size proje sunumunu iletirim.
Gelin Ayşe’nin iki davranışını da inceleyelim. Birinci örnekte Ayşe reaktif kişiliğe ait davranışlar sergiliyor. Projenin son günü gelmiş olmasına rağmen yöneticisi sormadan gerekli bilgilendirmeyi yapmamış, işi sonuçlandırmada ihtiyacı olan datalara ulaşmak için ise gerekli çabayı inisiyatif alarak gerçekleştirmemiş.
İkinci örnekteki davranışlarını incelediğimizde; kendisine verilen işin sorumluluğunun farkında, projeyi sonuçlandırmada ihtiyacı olan datayı elde etmek için birden fazla yöntem deniyor. Tüm bunlara rağmen çözüme ulaşamayınca yöneticisini durumdan haberdar ediyor ve destek istiyor. Sorumluluk alan, işi sonuçlandırmak için farklı çözüm alternatifleri deneyen bir çalışan. Bu davranışları proaktif yaklaşımı içinde barındırmaktadır.
İş hayatında proaktif çalışan
İş hayatında proaktif olan çalışan çözüme ulaşmak için birçok yol ve yöntem dener. Aktiftir. Olası riskleri önceden görerek gerekli tedbiri zamanında alır. İnisiyatif almaktan çekinmez. Gerekli durumlarda etkin karar alarak sonuca ulaşır.
O zaman napıyoruzzzz? Söylenmelere son veriyoruz! Her zaman bir çözüm yolu, bir çıkış yolu vardır bakış açısıyla ilerlemeye devam ediyoruz! Alternatifler deniyoruz!Kendiliğimizden harekete geçiyoruz!Yaptığımız her iş ve aldığımız her kararda bir sonraki adımı öngörmeye çalışıyoruz!
İş hayatından örneklerle yola çıktım ancak bir insan proaktif yaklaşıma sahipse yaşamının her alanında bu davranışı sergiler. Bu yazıyı okuduktan sonra da bu yetkinliğin kendinizde olmadığını düşünenler üzülmesin. Öğrenmede ilk süreç farkındalıktır. Bu yazıyla gelişime açık yönünü farkedebildiysen geliştirebilmek inan daha kolay. İkinci süreç ise isteklilik (değişime isteklilik). Tavsiyem öncelikle çevrenizde bu davranışları sergileyen iş arkadaşlarınız varsa onları gözlemlemeniz. İş yapış şekillerini ve ne tarz aksiyonlar aldıklarını inceleyin. Yöneticinize proaktif bir yaklaşıma sahip olup olmadığınızı sorabilir ve geri bildirim isteyebilirsiniz. (Bu hareket bile proaktif davranış içerir ) Akabinde bu konu ile ilgili yazılmış kitaplara göz atmanızı da tavsiye ederim.
Kitap Önerileri: Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı / Stephen CoveyAnalitik, Kreatif ve Proaktif Düşünme / Ömer Doğan
Sevgiyle kalın!
Biraz Bize Dair
