Bu yazımda sizi bir nevi business alanında aydınlatacağım. Sizi, hem psikolojik hem de felsefik anlamda hepimizin hayatını farkında olmadan etiketleyen Maslow Piramiti ile tanıştırmak istiyorum.
Maslow, Günlük Hayatımızın İçinde
Maslow piramiti teorisinin bendeki çıkış hikâyesine gelecek olur isek yıl 2014 bendeniz İrem, İşletme İngilizce bölümünün ikinci sınıfında Management Theories dersi sayesinde Maslow’un o muhteşem hiyerarşi teorisi ile tanıştı. Her ne kadar lisans döneminde teorik olarak öğrenmiş olsam da hayatıma uygulamam üç sene sonrası yani 2017 yılını aldı. Maslow’un kurmuş olduğu bu teorem hayatimiz için büyük bir önem taşıyor aslında.
Hayatta beklemediğimiz anlarda tam da her şey monoton giderken beklenmedik güzel şeyler olabilir. Ancak güzel başlayan her şey ne yazık ki mutlu da bitmeyebilir. İşte, tam da bu noktada devreye Maslow teorisi giriyor. Hepimiz insanız ve bir şekilde yaşam motivasyonumuzu bir şeylerden beslenerek sağlıyoruz. Teorinin detaylarını anlatmadan evvel o zaman öncelikle bu teorinin ne zaman çaktığına bir göz atalım.
Maslow Teorisi Ne Zaman Ortaya Çıktı?
Takvim yaprakları 1943 yılını gösterdiğinde Maslow amca bugünün insanının yaşamını özetleyen İhtiyaçlar Hiyerarşisini yarattı. Hiyerarşi teorisine göre, her ihtiyaç birbirine bağlı bir zincirdir.
Peki, bu hiyerarşi teorisinin özelliklerine kısa da olsa bir bakalım.
Hiyerarşi piramidi tam tamına 5 katmandan oluşmaktadır. Biz insanlar ihtiyaç duyduğumuz her basamağı tamamladığımızda motivasyonumuz tavan yapıyor, daha fazlasını istiyoruz ve bir sonrakine geçmek için sabırsızlanıyoruz. Tabi ki bu basamaklar içeresinde yer alan her bir ihtiyaç hayatımızın belirli dönemlerinde karşımıza çıkıyor: Kimisi okul zamanı kimisi ise okul sonrası iş hayatımızda ya da arkadaş çevremizde. Yani, aslında her bir ihtiyacımızın zamanı sanki bir film senaryosu gibi bizim adımıza belirlenmiş diyebiliriz. Bizler de hayatimizin belirli dönemlerinde her bir ihtiyacımızı tamamlayıp gidererek yolumuza devam ediyoruz.
Maslow amca da tam olarak benim gibi düşünüyor: Hayatımızda her ihtiyacın belirli bir önem sıralaması var. Maslow amcaya göre bazı ihtiyaçlarımız diğerlerinden daha önce tamamlanması gerekiyor. Yani insanoğlu bu teoriye göre öncelikle alt katmanları ihtiyaçlarını gidermeyi hedeflemeli ki üst katmanlardaki ihtiyaçlara algılayabilsin. Tam olarak anlaşılması için bir örnek verecek olursak eğer: Bir birey için susuzluğunu gidermek önemli ise bir üstte yer alan güvende hissetme ihtiyacını gidermek istemez birey. Bu kişi için önemli olan temel ihtiyacını karşılamaktır zaten. Kişi temel ihtiyaç karşılama evresi sırasında güvende hissetme ihtiyacı da gidermek isteyecektir.
Maslow İhtiyaçları Nedir?
Maslow piramiti ihtiyaçları beş basamağa ayırmıştır. Şimdi bu katmanları tek tek size anlatacağım.
1. Fiziksel İhtiyaçlarımız
Maslow piramiti için giriş basamağında yer alan katmanda yer alıyor. Bu basamakta ise açlık, susuzluk, uyku, nefes alma gibi tamamen insani ihtiyaçlarımız yer alıyor. Piramidin giriş katında yer alan tüm ihtiyaçlarımız Maslow’a göre çok önemli aslında bunun sebebi de insan olarak temel ihtiyaçlarımızı gidermeden diğer basamaklardaki ihtiyaçlarımızı gideremeyecek oluşumuzdur. Örneğin bir insan karnını doyurma ihtiyacını gidermeden âşık olma sevme sevilme ihtiyacını gidermeyi aklına bile getirmez.
2. Güvenlik İhtiyacımız
İnsanoğlu temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra doğal olarak bir sonraki basamakta yer alan güvenlik ihtiyacını gidermek ister. Güvenlik ihtiyacı anlaşıldığı üzere kendimizi güvende hissetme durumudur.
3. Bir Yere Ait Olma ve Sevme Sevilme
Gerek kendimizi güvende hissetme durumu gerekse insani ihtiyaçlarımızın karşılanması sonucu bir birey olarak bir yere bir topluluğa ait olma ihtiyacı hissederiz. Bunun için de Maslow’un üçüncü basamağında yer alan sevme sevilme ve ait olma ihtiyacımızı gidermek isteriz.
Hayatın anlamını sorgulamaya başlarız. Hayatımızda yer alan bir dost, bir sevgili sevme sevilme ihtiyacımızı gidermemize yardımcı olur ve bu eksikliği, bu açlığı tam da hiç beklemediğimiz bir anda kapatırız. Söz konusu bu durum bireyi sosyal anlamda başka bir boyuta taşır zamanla. Birey âşık olmaz ya da sevmezse toplum içinde kendini ezilmiş, yalnız bir birey olarak hisseder.
Önerilen İçerik: Mutluluk Nedir? Mutlu Olmak Neden Zor? Mutlu Olmak için Ne Yapmalı?
Ancak bu bireyin doyum noktasına ulaşması halinde yani sevme sevilmeyi çok yoğun bir şekilde yaşayıp tüm enerjiyi verdikten sonra birey başka ihtiyaçlarını gidermek ister. Bunun sebebi ise bireyin sevgi sevilme eksikliğini gidermesi doyum noktasına ulaşması sonucunda hayatında farklı başka arayışlara girmiş olmasıdır. Çünkü birey biliyordur ki İstanbul gibi bir şehirde yaşamanın getirdiği zorluklar, iş hayatında yaşanılan problemler, her ay verilmesi gereken kira ücreti, aidat ücreti gibi kişinin yerine getirmesi gereken sorumlulukları yerine getirmek kişiye ağır gelebilir. Bu durum sonucunda sevgi ya da sevilme ihtiyacı önemini bir anlamda yitirir.
‘’Çocuk Ruhunu kaybeder…’’
Birey yaşadığı bu zorluklar çocuk ruhlu ise o çocuk ruhunu kaybeder. Daha soğuk daha donuk bir insana dönüşür büyür, bireye tek başına yüzleştiği için bu tip sorumluluklar ile yanında da kendisi gibi güçlü büyümüş, dimdik ayakta durabilecek ona destek olabilecek birinin olmasını ister. Birey, sevmek sevilmenin hayatın gerçeklerini öğrendikten sonra çok da önemli olmadığını fark eder. Daha doğrusu yeterli olmadığını fark eder. Hele de böyle bir durum ile yüzleşen bir kadın ise sevse de sevilse de zor da olsa bitirme kararını verir ve uygulamaya geçer. Hayatta kalmak adına diğer önceliklere yönelir.
Birey, diğer önceliklere yer vermesi ile kendine olan özsaygısı da artmış olur çünkü bilir başka türlü hayatta kalamazdır. Karşılaştığı maddi manevi güçlükler onu kaya gibi sağlam yapar. Bunun sonucunda saygı ihtiyacını da bir sonraki basamakta gidermiş olacaktır.
4. Saygı İhtiyacı
Sevme sevilme ihtiyacının yeteri kadar doyurulması sonucu birey kendisine karşı özsaygı kazanır. Kendine olan özsaygısı artar ve çevresindeki insanların da o bireye karşı saygı seviyesi artar. İhtiyacını gideren birey değişmiştir ve farklı bir enerji ile çevresindeki insanları etkilemektedir. Çevresinde ona değer anlam katacak insanları hayatına alarak çukura düşme ihtimalinde kurtulmuş olur.
5. Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı
Kişi alt katmanların hepsinden geçip Maslow’un en üst basamağına geldiğinde ise Nirvana’ya ulaşır. Birey yaşadığı aşk sonucunda potansiyelini yapabileceklerini fark etmiştir. Aşkı sayesinde olması bireye ayrı bir güç ve cesaret verir ve içindeki cevheri onun sayesinde çıkardığı için eskiye karşı bir minnet duygusu besler. Birey aşağıda yer alan tüm basamakları hoplaya zıplaya atladıktan sonra yaşadığı zorlukların da etkisiyle artık ne istediğinin farkına varır. Hayattan ne beklediğini ne istediğini bilir ve buna göre yolunu çizme planları yapar. Yaşadığı sevgi sevilme, saygı görme ihtiyacının giderilmesi ile kişi kendini tanımış olur, yani bir nevi farkındalık yaşar. Birey, farkındalığı yaşadıktan sonra kendini gerçekleştirmiş olur.
İnsanın kendini bulması keşfetmesi ile önceliklerini, hayattan beklentisini fark etmiş de olur. Yani aslında birey aşk sayesinde bir nevi kim olduğunu fark edip kendisini tanımış olur. Bu durum Nirvana’ya ulaşmak olarak da tanımlanabilir. Birey tam da bu nokta geldiğinde artık her türlü güçlüğün üstesinden gelebilecektir. Nirvana’ya ulaşan birey bu noktadan sonra artık hayatta her türlü zorluğun altında kalkabilecek güçtedir. Sessiz bir birey ise sesi çıkan bir bireye dönüşmüştür, girişkenliği artmıştır. Artık eski BEN değildir, birey başka bir kimlik kazanarak topluma tekrardan karışmıştır. Tek başına güçlüklerin üstesinden geldiği hiç bir şeyi gözü görmez, girişken cesaretli bir birey olmuştur.
Bu yazı dizisinde çok çok farklı bir konuya değinmiş olduk daha spesifik yazılar ile sizleri buluşturmak dileğiyle…
Önerilen İçerik: Üç Zor Kelime: Liyakat, Sadakat, Hakikat
İlginizi Çekebilecek Faydalı Bağlantılar:
