İsrail nerededir? İsrail nasıl kuruldu?
Son zamanların en çok tartışılan ülkesi İsrail nerededir? İsrail Devleti kim tarafından nasıl kurulmuştur? İsrail’in tarihi nasıldır? İşte İsrail hakkında bilmeniz gereken her şey…
İsrail Devleti Orta Doğu’nun güneydoğu kıyısında yer alır. Batısında Akdeniz ve kuzeydoğusunda Kızıldeniz yer alır. İsrail’in sınır komşuları kuzeyde Suriye, doğuda Ürdün, doğu ve kuzeyinde ise Filistin devletine ait topraklar olan Batı Şeria ve Gazze ve güneybatısında Mısır’dır. İsrail’in nufüsü 2017 yılı itibari ile 8 milyon 791 bin kişidir. Nüfusun yüzde 74.7’sini Yahudiler, yüzde 20.8’ini Araplar ve yüzde 4.5’ini diğer milliyetler oluşturur.
İsrail’in başkenti neresidir?
İsrail’in ekonomi ve teknoloji merkezi Tel Aviv kentidir fakat İsrail devleti başkentinin Kudüs olduğunu iddia eder. İsrail’in Kudüs’ü başkent olarak kabul etmesi ABD ve Çekya dışında uluslararası kamuoyunda kabul edilen bir hak değildir.
İsrail’in tarihi nasıldır?
İsrail ve Yahuda Krallıkları’nın çıkış tarihi Demir Çağı’na dayanır. M.Ö. 720 yılı civarında Asur İmparatorluğu, İsrail tahrip etti. Yahuda daha sonra Babil İmparatorluğu, Fars İmparatorluğu ve Helen İmparatorlukları tarafından fethedilmiştir. M.Ö. 110 yılında gerçekleştirilen ve başarılı olan Maccabean İsyanı bağımsız bir Yahudi krallığının önünü açtı fakat M.Ö. 63 yılında Haşmonayim Hanedanı, Roma Cumhuriyeti’nin bağımlı devleti olunca bu girişim başarısızlıkla sonuçlandı. Bu olay neticesinde M.Ö. 35 yılında Herodyen Hanedanlığı kuruldu ve M.S. 6 yılında Yahudiye kuruldu. Yahudiye, Yahudi – Roma Savaşları’nda düşene kadar Roma İmparatorluğu bölgesi oldu.
Yahudi – Roma Savaşları sırasında büyük çaplı tahribat meydana geldi ve Yahudi nüfusu göçe zorlandı. Savaşların ardından Yahudiye adı Syria Palaestina olarak değiştirildi. Bölgedeki Yahudi nüfusu yüzyıllar boyu belli bir seviyeyi korudu. M.S. 7’nci yüzyılda Bizans İmparatorluğu kontrolündeki Filistin, Araplar taraından ele geçirildi 1099 yılındaki Birinci Haçlı Seferi’ne kadar Müslümanlar’ın kontrolünde kaldı. 1187 yılında Eyyubiler, Filistin’i geri aldı. 13’üncü yüzyılda Memluk Sultanlığı Doğu Akdeniz bölgesindeki hakimiyet alanını artırdı ve 1517 yılında Osmanlı İmparatorluğu Memluk Sultanlığı’nı başarısızlığa uğratarak Filistin bölgesini topraklarına kattı. 19’uncu yüzyılda Yahudi toplumu arasında artan ulusal bilinç Siyonizm’in kurulmasına öncülük etti. Yahudi diasporası sebebiyle Yahudiler önce Osmanlı İmparatorluğu’na ve ardından İngilizler’in kontrolündeki Filistin’e göç etti.
İsrail devleti nasıl kurulmuştur?
1947 yılında Birleşmiş Milletler, Birleşmiş Milletler Paylaşım Planı adlı bir planı duyurdu. Plan, bağımsız Arap ve Yahudi devletlerinin ve uluslararası statüde bulunan Kudüs’ün oluşumunu öngörüyordu. Plan İsrail Yahudi Ajansı tarafından kabul edildi fakat Arap liderler planı reddetti. 1948 yılında İsrail Yahudi Ajansı, İsrail Devleti’nin bağımsızlığını ilan etti ve 1948 Arap İsrail Savaşı ile beraber İsrail manda bölgelerin çoğunda kontrolü ele geçirdi. Batı Şeria ve Gazze bölgeleri Arap ülkeleri kontrolünde kaldı. Bu tarihten sonra İsrail, Arap ülkeleriyle birkaç defa daha savaşa girdi ve 1967 yılındaki 6 Gün Savaşı’nın ardından İsrail Batı Şeria, Golan Tepeleri ve Gazze bölgelerini işgal etti. Bu gelişmelerle beraber İsrail, Golan Tepeleri ve Doğu Kudüs’ü yasalarca kendi toprağı olarak saydı. Batı Şeria bölgesini yasaya dahil etmedi. İsrail’in Filistin topraklarını işgali, dünyanın en uzun askeri işgali olarak da bilinir. İsrail Filistin tartışmaları henüz barışla sonuçlanmamış olsa da İsrail, Mısır ve Ürdün devletleri arasında barış antlaşmaları imzalanmıştır.
İsrail hangi sistemle ve nasıl yönetilir?
İsrail Anayasa’sında İsrail Devleti, Yahudi ve demokratik bir ülke olarak tanımlanır. İsrail, parlamenter sistemi, seçim ve genel oy hakkı bulunan temsili demokrasi devletidir. İsrail Başbakanı hükümetin başıdır ve İsrail Meclisi Knesset yasama organıdır. İsrail gelişmiş bir ülkedir ve OECD üyesidir. İsrail, 2016 yılı itibari ile gayri safi yurt içi hasıla bakımından dünyanın en büyük 34’üncü ekonomisidir. Ülke, yüksek profilli iş gücüne sahiptir dünyanın en eğitimli nüfuslarından birine sahiptir. Orta Doğu’daki en yüksek yaşam standartları ve yaşam ömrü İsrail’dedir.
