Maddi gücü elverişli olan Müslümanlar, her yıl kurban kesmekle yükümlüdür. Kurban ibadeti, toplumsal dayanışmayı destekleyen en önemli ibadetlerden biridir. Dini bayramların temel amacı bireylerin birbirleriyle daha kaliteli ilişkiler kurmasına vesile olmaktır. Kurban Bayramı hem bireye hem de topluma katkıları olan malî bir ibadettir.
Kurban ibadeti, insanlık tarihi kadar eskidir. Bu ibadet, Kur’ân-ı Kerim’de Hz.Âdem’in oğulları Habil ve Kabil’in hikâyesi ile Hz. İbrahim’in oğlunu kurban etmekle imtihan edilmesi ve ardından kurban edilmesi için bir koç verildiği haberi ile dile getirilmektedir. Bununla birlikte kurban ibadeti İslamiyet’e mahsus bir ibadet değildir. Pek çok Peygamberin tebliğinde bu ibadet vardır. İşte tarihin bilinen en eski ibadetlerinden biri olan kurban kesmenin toplumsal faydaları:
Paylaşım Ruhu
Kurban, her anlamda yakınlık anlamına gelmektedir. Müslümanlar, kurban keserek hem Allah’a yaklaşırlar hem de ihtiyaç sahibi insanlar manevi bağlar kurabilirler. İnsanlar, kurban kestiklerinde sosyal sorumluluklarını da yerine getirmiş olurlar. Bencillik, ihtiras gibi insani duygular bir kenara bırakılır, ben-merkezci olmaktan uzaklaşılır ve başkalarının ihtiyaçları için çaba gösterilir. Diğer insanların hayatlarına dokunabilmek, toplumdaki yardımlaşma bilincini arttırır ve yardımlaşma alışkanlık haline gelir.
Sosyal ve Ekonomik Adalet
Kurban ibadeti, ekonomik dengenin sağlanmasına yardımcı olur. Ülkemizde kırmızı etin lüks tüketim sayıldığı; yalnızca geliri fazla kişiler tarafında satın alınabildiği, yadsınamaz bir gerçek. Şartlar böyleyken maddi gücü yeterli olan kişilerin kurban keserek, maddi yetersizliği olan insanlara dağıtması sosyal eşitsizliklerin azalmasını sağlamaktadır.
Beraberlik ve Dayanışma
Kurban kesmek, insanlar arasındaki toplumsal dayanışmayı sağlayan en önemli ibadetlerden biridir. Kelime anlamı dahi yakınlaşmak anlamına gelmektedir. Müslümanlar kurban keserek hem Allah’a hem de diğer insanlara yaklaşıyorlar. İnsanlar yükümlü oldukları bu ibadeti yerine getirdiklerinde çevresindeki kişilerin ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarından daha fazla önemsemeye başlıyor ve kendisini toplumun bir üyesi olarak görebiliyor. Böylelikle toplumsal bilinç artarak bireyler arasındaki ilişkiler gelişiyor.
Mutluluk
Başkalarını mutlu edebilmek, mutlu olabilmenin temel koşuludur. İnsanlar, faydalı olabildiğini, başka insanların hayatlarına dokunabildiklerini fark ettiklerinde daha iyi hissediyorlar. Bireysel mutluluk beraberinde toplumsal huzur ve kardeşliği de getirir. Toplumda dini his ve şuur gelişir.
Besiciliğe Teşvik ve Ekonomiye Katkı
Kurban ibadetinin diğer bir yönü de pazarlara hareket getirmesidir. Gelir kaynağı hayvancılık olan insanlar, kurban ibadeti vasıtasıyla besledikleri hayvanlarını daha kolay satabiliyorlar. Maddi durumu kötü olanlar hayvan satarak ekonomik gelir elde edebiliyorlar. Bu dönemdeki satın alma talepleri, yılın diğer zamanlarına göre fazladır. Bu durum hâliyle şehir dışında yaşayan insan sayısını arttırarak insanları besicilikle uğraşmaya teşvik etmektedir. Bununla birlikte kurban ibadeti, alternatif iş kolları oluşturarak işsizlik rakamlarının azalmasına da katkı sağlamaktadır.
Akrabalarla Yakınlaşma Fırsatı
Eskiden beri her toplumun dini bayramları olmuştur. Bayramlar, sevinç ve mutluluğun olduğu günler demektir. Bayramlar, beraberlik duygularını pekiştirir ve inanların bilincinde bu duyguların yer etmesine katkı sağlar. Kurban Bayramı’nda insanlar normal zamanda görüşemedikleri akrabalarıyla görüşme fırsatı bulabilirler. Bayramlarda küçükler mutlu edilmeye çalışılır, aile büyükleri ziyaret edilir. Bayram ziyaretleriyle birlikte akrabalık ve dostluk bağları güçlendirilir. Bayramlarda küsler barışır sonucunda ise toplumsal barış ve bütünleşme sağlanır.
Son olarak kurban ibadeti ile ilgili önemli bir noktadan bahsedelim. Kurban kesmek, yalnızca bir hayvanın kanını akıtmak anlamına gelmez. İbadet amacıyla kesilen hayvanlar yılın diğer zamanlarında kesilen hayvanlardan farklıdır. Bu anlayışla kesilen hayvanlar, yıl boyunca et tüketmek amacıyla değil, ihtiyaç sahiplerine yiyecek desteği sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Bu yaklaşımla kurban ibadetinin amacını anlamaya çalışmakta fayda var.
