Günümüz gündemine bakınca aklıma çok çarpıcı bir filmi tekrar izlemek geldi.Filmimizin adı ;
OSAMA
Ama bilginiz olsun yazımda spoiler bolca mevcut.O yüzden izlemeyi düşünüyorsanız yazımı okumanızı tavsiye etmem.
Oldukça çarpıcı olan bu film kadınların talibana karşı bir protesto yapmasıyla başlıyor. Sloganları ise “İş istiyoruz.” Neden böyle bir protesto yapılıyor peki? Trajik bir sebebi var.Kadınlar zaten taliban yönetiminde çalışamıyor.Ek olarak kadınlar yalnız başına da dışarı çıkamıyor.Başlarında erkek olmayan bu kadınlar geçimini nasıl sağlayabilir? Bu sahnede vurgulanmak istenenin bu olduğunu düşünüyorum.Ki aslında filmin konusu da bu.Ana karakterimizin annesinin başında kocasının veya erkek kardeşinin olmayışı.3 kişilik bir ailenin hayat hikayesi.Küçük bir kız , Anne ve şirin bir büyükannemiz.Aileden olmasa daaşağıdaki fotoğrafta iyilik meleği kardeşimizi de unutmamak lazım.
Tabiki bu protesto çok uzun sürmüyor.Talibanın gelmesiyle şiddetli bir arbede çıkıyor.Küçük kızımız ve annesi olanları kenardan izlerken dehşete kapılıyorlar.Çünkü küçücük çocuklar kadınların kaçışı sırasında yolda eziliyor, taliban kadınlara şiddet uyguluyor.Dehşete kapılmamak için bir sebep yok kesinlikle.
Aileden bahsedelim. Anne hemşire olarak yıkık dökük bir hastanede gizli bir şekilde çalışıyor.Tabi dışarı tek çıkması yasak başında bir erkek olmalı.Bunu belirli bir zaman bir şekilde idare etmiş.Taliban öyle bir yıkım getirmiş ki Kabil’e , hastaneler işlemez hale gelmiş.Tabi hastane kapanınca bu aile geçinemeyeceğinden anne , hasta amcanın oğlundan , ona evde bakması için ricada bulunuyor.Belirli süre evde baktıktan sonra bu işi de son buluyor tabi.Çünkü amcamız ölüyor.Tabi bu çalışma sürecinde ölen amcanın oğlu , anne ve kızı evine kadar götürüyor talibandan korumak için.
Artık iş bulamaz durumda olan annenin isyanları ise oldukça düşündürücü. “Allahım neden bana bir erkek evlat vermedin ki?” “Biz kadınları neden yarattın?” Aslında bu cümleler Kabil’in durumunu da açıklar şekilde.Büyük bir çaresizliğin haykırışı..Eğer anne çalışamazsa aile perişan olacak ama çalışırsa da taliban tarafından tutuklanacak.Büyükanne bu isyanlardan sonra kızına sitem ediyor ve ona bir fikir sunuyor fakat küçük kızın seveceği bir fikir değildir bu.Bundan sonraki hayatına erkek olarak devam edecektir karakterimiz.
Saçları kesilen küçük kız uyanır uyanmaz aynaya bakar.Artık onun için yeni bir hayat başlamaktadır.Çocukluğunu yaşayamadan ailesine bakmak için çalışacaktır artık.Tabi bu süreçte erkek gibi namaz kılmayı ve abdest almayı da öğrenecektir.Çünkü Taliban erkekleri namaz kılmaya zorlamaktadır.Bunun için dükkan dükkan gezerek denetleme yapmaktadır.
Yaptıkları oldukça riskli bir iştir halbuki.Bu hikaye de uzun sürmeyecektir.Birgün taliban üyesi tüm erkek çocukları toplamak için çağrıda bulunur ve tüm evlerden dükkanlardan çocukları tek tek toplar.Tabi bu erkek çocukların neden zorla alındıkları hakkında bir fikri yoktur.Kendilerince tahmin yürütürler.
“Bizi hapise atacaklar” , “Savaşacağız” gibi tahminler çok normal bir şekilde çocukların ağızlarından dökülmektedir.Buda bu cümlelerin eyleme geçtiğini , onlar için çok alışageldik olduğunu gösteriyor aslında.
Çocuklar bir eğitim yerine getiriliyor.Burda kuran eğitimi alıyorlar. Molla olan bir adam tarafından gusül abdesti eğitimi veriliyor.Tabi bu sahnede kız saklanmak zorunda kalıyor.Molla’nın onu farketmesiyle zorla gusül almaya ikna ediliyor.Kız çaresiz bir şekilde üstünü çıkarıyor ve gusül almaya başlıyor.Tabi burda garip birşeyler olduğu molla tarafından farkediliyor ama tabi tabiri caizse kızı , iki cinsiyet arasında kalmış olarak nitelendirip dersi bitiriyor.Bunu tüm erkek çocuklarının önünde dediği için kız alay konusu oluyor tabi.Yukarda bahsettiğim erkek çocuğu dışında.Onun da adı Espandi.
Tabi işler son raddeye gelince çocuklar “Erkek olduğunu ispatla.” diyerek zorbaca davranmaya başlıyorlar karaktere .Espandi yine karakterimizin yanında yer alarak “Tabiki ispatlayabilir . şu ağaca çıkabilir.Bir kız bunu yapamaz” diyor.Kız can havliyle ağaca çıktıktan sonra inmeyi başaramıyor.Her ne kadar diğer çocukların sesleri kesilse de bu yaptığından dolayı da ceza almaktan kurtulamıyor. Ve bir kuyunun içine belinden bağlanarak sarkıtılıyor.12-13 yaşlarındaki çocuklara uygulanan ceza bu.
Karakter kuyunun içinde anne diye bağırdıkça insanın neredeyse tüyleri diken diken oluyor.Bir süre geçtikten sonra kuyudan çıkarılıyor kız.Tabi çıkarıldığında bacaklarında kan olduğunu görüyorlar.Bu sayede erkek çocuğu olmadığını anlayan taliban atar topar kıza burka giydiriyor ve hapse gönderiliyor.
Etkilendiğim bir diğer sahne , kızın kendini hapiste ip atlarken hayal etmesi.Önceden çalıştığı yerde ise bunu gerçekten yapıyordu.Yani benim anladığım onun hayal edebildiği maksimum eğlence bu.Çünkü bundan iyisini görememiş ve yaşamamış.Yönetmen burda bunu vurgulamak istemiş olabilir.
Mahkeme vakti geldiğinde ise kendinden önceki tutuklu benim gözümde oldukça dikkat çekiciydi.Taliban üyesi , tutuklu kadının , küfrü savunduğunu iddia ediyordu fakat şahit yoktu.Hüküm anını izleyenler arasında küçük bir diyalog ile bu da vurgulanmak istenmiş.
-Şahitler nerede?
-Allah bilir.
Taliban’ın adalet anlayışını anlatan bir ikinci sahne ise sözde hakimin duruşu ve kararları sanki büyük bir umursamazlık ile verişi.Beni oldukça rahatsız etmişti.
Karakterimizin cezası ise bir mollaya kuma verilmek oldu.70 küsür yaşındaki adama 12 yaşındaki bir kız eş olarak verildi.Sinirleri en çok gericek sahne olduğunu iddia edebilirim.
Kadının adı olmadığı bu ülkede iki kader olduğunu farkettim.Ya ölüm ya da evlilik.Başka bir alternatif yok.Hiçbir gelişmişlik görülemiyor film boyunca.Gülümseyeceğiniz tek sahne Espandi’nin olduğu sahnelerdir.Geri kalan sahneler tamamen umutsuzluk kokuyor.Çözüm üretmeye çalışıyorsunuz.”Şöyle olsaydı kurtulabilirdi” diyorsunuz ama taliban bir şekilde önünüzü kesiyor sizin de. Bu yüzden sadece seyredebileceğiniz bir film OSAMA.
İyi seyirler.
