Orta Asya bölgesinde ‘‘Turan İmparatorluğu” kurma fikrine sahip olan Enver Paşa bu amaçla büyük bir mücadeleye girmiş ve 4 Ağustos 1922 yılı sabahı Rus mitralyözünün namlusundan çıkan kurşunla hayata veda etmiştir.
Paşa’nın, o esnada Berlin’de bulunan eşi Naciye Sultan’a yazdığı ve içerisinde bir çiçekle birlikte gönderdiği son mektubu dünya aşk literatürüne geçecek niteliktedir. Paşa mektuba çevresinde bulunan yabani çiçekler dışında geceler boyu altında uyuduğu ağaçtan koparmış olduğu ufak bir dal parçasını da iliştirmiştir. Paşa’nın göndermiş olduğu 80 küsur senelik çiçek, şimdi torunu Osman Mayatepek’in evindeki bir vitrinde bulunuyor. Mektup ‘Karaağaca çakımla ismini yazdım’ cümlesiyle son buluyor. Bazı cümleler vardır ki kanlı tarih kayalıklarının arasından çıkan kırmızı bir gül gibidir. Aynı, Paşa’nın Şehit olmadan yalnızca 10 gün önce yazmış olduğu bu mektuplar gibi…
25 Temmuz 1922
Naciyeciğim, sevgili sultanım, cici efendiciğim!
Bugün pek sıkıntılı bir hava, tuhaf bir sis, güneş görünmüyor. Düşmandan bir hareket yok. Fakat henüz sabahtır. Hastalarımı geri gönderdim ve Afgan emirinin askerinin ve muavenetinin çekilmesinin iyi olmadığını ve Bolşevikler’e emniyet caiz olamayacağını bildirdim. Ve hiç olmazsa eczá-yı tıbbiye ve sair malzemesinin iadesini istedim. Bakalım, ne olacak? Bir de Hacı Sami (Enver Paşa’yı Orta Asya’ya gitmeye ikna eden kişi) ve diğer arkadaşların bu tarafa geçmesine müsaade olunmasını talep ettim. İşte efendiciğim, hemen şu satırları yazarak mektubumu kapatıyorum ve içine her gün sana topladığım buranın yabani çiçeklerinden maáda (hariç olarak) kaç gecedir altında yattığım karaağaçtan kopardığım ufak bir dalı leffediyorum (iláve ediyorum).
Seni öper, sever, kucaklar, bu mevcudiyet-i maddiyemle (maddi varlığımla) aşk ve iştiyakımla (hasretimle) sarılarak ….. Hüda’nın birliğine yavrularımla beraber emanet ederim ruhum efendiciğim.
Karaağaca çakımla ismini yazdım.
Enver’in..
13 Temmuz 1921
Ruhum, sevgili Naciyeciğim;
Şimdi, Mustafa Kemal Paşa’ya yazdığım uzun bir mektubu bitirdim. Bunda baştan aşağı ne yaptığımı ve ne düşündüğümü ve kendisine rakip olacak kadar küçülmediğimi, sonra da muvaffak olmasından memnun olduğumu vs. yazdım. …vákıa bunlar tesir etmez, fakat ben bir kere yazmayı borç bildim. Doktor Nazım da bu fikirde idi.
…Bu sabah namazdan sonra yine yazmaya oturdumdu. Önce biraz gazete okudum. …Gazetelerde yeni nakarat var. Mustafa Kemal, Enverciler aleyhinde dehşetli yürüyormuş. …Ne ise, tabii bunlar olacak. …Başka şey beklenmez. Fakat Allah’ın işine de akıl ermez. O, demek benden daha ziyade …daha …iyi. Ne ise, nazar deymesin, çünkü ona olacak fenalık memlekete hazer getirmesin (zarar vermesin) diye korkuyorum.
…Doğrusu seninle şu bir saatlik konuşmak bana elemlerimi değilse de, iş düşüncelerimi unutturuyor. Ya bu da olmasa? Çıldırmak işten değil. …Şimdilik her tarafından öper, yavrularımla beraber Allah’a emanet ederim.
Enver’in…
