Heykel sanatçısı ürettikleri fikri en uygun materyal ve yöntemle buluşturup, duygu ve düşüncelerini aktarır. Sevgilerini, kızgınlıklarını, dönemin eleştirisini, mitolojiyi sanat söz konusu olduğunda konu sınırı yok elbette.
Heykel Sanatçısı Nedir?
Çok çeşitli materyaller ve maddeler aracılığıyla yapılan sanat biçimidir heykel. Heykelin çizimini yapan, sonra da üç boyutlu formuna ulaştıran sanatçılara da heykel sanatçısı ve heykeltıraş denir.
İlk Heykeltıraş Kim?
Heykel ve heykelciğin tarihi en eski zamanlara kadar uzandır. Dünyanın neredeyse her noktasında yapılan kazılar sonucu mermer, ağaç, tai, pişmiş toprak, maden gibi birçok çeşitli malzeme aracılığıyla yapılmış heykel ve heykelciklere rastlanmakta.
Bu sebeple de tarihi araştırmalar, ilk heykelin ne zaman yapıldığını ya da ilk heykeltıraşın kim olduğuna dair net bir veri veremiyor.
Heykel sanatının böylesine yaygınlaşmasının inanç kültüründen geldiği biliniyor. İlk heykellerin birçoğu dini figürler, ilah olarak tasvir edilen varlıklardan oluşuyor. Çeşitli devirlerden ve kavimlerden olduğu belirlenen heykel ve heykelciklerin; tapındıkları ve ilah olarak kabul ettikleri değerler olduğu biliniyor. Ağaç, taş ve maden üzerine işlemeler ve ibadetlerini bu parçalara karşı yapmaları heykel ve heykelciliği doğurmuş.
İlerleyen dönemlerde de kahramanlar ve kahramanlık olayları, krallar ve kraliçeler, hükümdarlar, sanat ve spor alanında meşhur kişiler, çeşitli insan ve hayvan figürleri gibi sonsuz bir alana evrilmiş.
İlk heykeltıraşın bilinmeme gerekçesi olarak şu da gösterilebilir ki; ilk çağlarda toplulukların sanatçıları geleneği sürdürür. Eser, bir kimseye ait değil toplumun ortak malı olarak kabul edilirdi. Dolayısıyla eser sanatçının adıyla değil ait olduğu kavim ve topluluğun adıyla anılır.
Ünlü Heykeltıraş İsimleri Nelerdir?
Sanat tarihinin en yaratıcı heykel sanatçıları olarak kabul görüyor Rodin, Michelangelo, Donatello. Onlar mermeri dantel gibi işleyenler, bize ulaşan da taştan yansıyan acılar… Dünyaca ünlü heykel sanatçılarının zamanın ötesindeki işçilikleri, esere uzun uzun dalıp gitmemize neden olurken günümüzde de etkisi altında bırakıyor ve büyülemeye devam ediyor bizleri.
Lorenzo Bartolini (1777 – 1850)
Avrupa’nın en büyük heykeltıraşlarından biri olarak kabul edilir Bartolini.
Dönemin tarz ve üslubuna bakıldığında da kendisi farklı ve yenilikçidir. Geleneksel neo-klasik tarzdan uzak, antik ya da standart akademik ilkelere dayanmaz. Yunan heykellerinin derin mükemmelliğini kabul eder fakat taklit etmekten kaçınır. 15.yüzyılda Floransa’nın klasikçilik ve natüralizmini harmanlayarak oluşturduğu heykel yaklaşımı, statik ve soğuk neo-klasik türünü yumuşatır ve ona ruh verir.
Raffaelo Monti (1818 – 1881)
İtalyan heykeltıraş, yazar ve aynı zamanda da şairdir. Babası olan, ünlü heykeltıraş Gaetano Matteo Monti’nin izinden gitti.
1700’lerde İtalya’da popülerlik kazanan peçeli figürlerin heykelleri, heykeltıraşların mermer üzerindeki tekniğe dayalı ustalıklarını göstermeleri için bir fırsat sunar bu akım.
Gian Lorenzo Bernini (1598 – 1680)
Alessandro Puttinati (1801 – 1872)
Giuliano Finelli (1602 – 1653)
Chauncey Bradley Ives (1810 – 1894)
Giovanni Battista Villa (1832 – 1899)
Türkiye’nin En Ünlü Heykel Sanatçıları
İslamiyet Öncesi dönemden beri Türkiye’de de heykelcilik sanatı sürdürülmeye devam ediyor. Bilhassa Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra gelişme kaydeden sanat dalı, günümüzde de birbirinden özgün tarzları olan sanat atölyelerinde devam ettiriliyor.
Heykelcilik sanatının ilerlemesi adına kurulan birçok okul, atölye, kurs ve sanat yarışmaları ülkemiz adına heykelciliğin gelişmesinde katkı sağlıyor.
En iyi bilinen Türk heykel sanatçıları ve eserleri;
Oskan Efendi (Yervant)
Tarihte bilindiği kadarıyla Avrupa’da heykel eğitimi alan ilk Osmanlı yurttaşı. 1881 yılında İstanbul’a dönerek heykeltıraşlık yapan ve bunları sergileme imkanı bulan da ilk kişi.
İhsan Özsoy
Türkiye’de batı sanatı eğitimi veren ilk okul Sanayi-i Nefise’nin heykel bölümünde yer alan ilk Türk öğrencisi.
Ali Hadi Bara
Tahran doğumlu Ali Hadi Bara, eserleri ile Türk heykelciliğinde yer edinen katı biçimciliğin aşılmasında etki sağlamış ve yeni anlatım olanakları sunarak Türk heykel sanatında öncülük yapmıştır.
Türkiye’nin en ünlü heykel sanatçıları listesi
- Zühtü Müridoğlu
- Hüseyin Anka Özkan
- Sadi Çalık
- Hüseyin Gezer
- İlhan Koman
- Ali Teoman Germaner
- Burhan Alkar
- Ernur Tüzün
- Hakkı Karayiğitoğlu
- Haluk Tezonar
- Mehmet Aksoy