Bir Yaşam Biçimi Olarak Çölyak Hastalığı ve Dişhekimliği Açısından Önemi
“Glutene Duyarlı Enteropati” yani namı diğer “Çölyak Hastalığı” tanı konuluncaya kadar bir hastalık tanı konulduktan sonra bir yaşam biçimidir.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak; gluten ve ilişkili peptidlerin neden olduğu kronik otoimmün bir hastalıktır. Yüksek prevalansı, uzun dönem komplikasyonları nedeniyle önemli bir bireysel ve toplumsal sağlık problemi oluşturmaktadır. Farklı ülkelerde yapılan çalışmalarda hastalığın prevalansının değişken olup, bazı araştırmalarda 1:500 ile 1:10.000 arasında olduğu, bazılarında da % 0.3 – 1 arasında değiştiği bildirilmiştir. Hastalığın semptomları genellikle gastrointestinal olup, hastalarda kabızlık, peptik ülser ve reflü görülebilmektedir. Tip 1 Diyabet de çölyak hastalığı ile birlikte görülebilen önemli durumlardan birisidir. Çölyak hastalığının oral bulgularında; diş mine defektleri ve tekrarlayan aftöz stomatit ve anguler şelitis gibi mukozal enflamatuar değişiklikler gözlenebilmektedir.
Çölyak hastalığında aftöz lezyonların emilim bozukluğundan kaynaklanan vitamin eksikliği nedeniyle geliştiği sanılmaktadır. Ayrıca hastalarda çölyak ile beraber seyredebilecek olan tip 1 diyabete karşı ağız bölgesindeki yumuşak ve sert dokuların yara iyileşmesi gecikmeleri de gözardı edilmemelidir. Bazı araştırmacılar hastalığın oral bulgularının teşhiste yardımcı olabileceğini de bildirmişlerdir bu nedenle diş hekimlerinin bu konuda bilgi sahibi olmaları önemlidir.
Gluten Her Yerde
Genellikle tahıllı gıdalarda bulunduğu bilinen bir protein olan gluten şimdilerde modern dünyada neredeyse her yerde bulunuyor. Ekmek, makarna gibi unlu, tahıllı yiyeceklerde ayrıca ilaçlar, besin destekleri dahil birçok üründe dolgu maddesi olarak kullanılıyor; içindeki yapışkan çeşitli maddeleri bir arada tutmaya yarıyor. Şampuan, diş macunu gibi kişisel bakım ürünlerinde bulunduğu gibi çapraz bulaşma nedeniyle glutensiz olduğu söylenen tahıllarda da bulunabiliyor.
Çölyak Hastalığı için Tek Önlem: Glutensiz Beslenme
Günümüzde , “glutensiz beslenme” bir çölyak hastasının alması gereken tek önlemdir. Glutensiz beslenme pek çok gıda maddesinin artık çölyak hastası tarafından tüketilememesi anlamına gelmektedir. Bunların arasında yulaf, arpa, buğday, çavdar içeren gıdalar olan ekmek, hamur işleri, bisküvi, kek ve kurabiye tarzındaki yiyecekler bulunmaktadır.
Diyetlerine dikkat eden hastalarda semptomların kontrol altına alındığı ve hayatlarını normal şekilde sürdürdüklerini bildiren pek çok çalışma yayınlanmıştır. Olszewska ve ark, aftöz lezyonlar bulunan hastalarda Çölyak hastalığı olup olmadığın değerlendirdikleri çalışmalarında, yapılan tetkikler sonucu, hastaların %4.7’sinin Çölyak hastası olduğunu ve bu hastalara gluteinsiz diyet uygulanması ile birlikte lezyonların oluşum sıklıklarında bir azalma olduğunu bildirmişlerdir.
Çölyak Hastalığının Teşhis Edildiği Yaş Önemli
Hastalığın teşhis edildiği yaşın da lezyonların görülme sıklığını etkilediği düşünülmektedir. Aine’nin yaptığı çalışmanın sonucuna göre 3 yaşından önce yapılan glutein provakasyonunun, daimi dişlerde mineralizasyon üzerine etkili olduğu, bundan dolayı hipoplazi oluşmaması için, glutein provakasyonunun daimi dişlerin kronlarının mineralizasyonlarının tamamlandığı dönem olan 6 yaşından önce yapılmaması gerektiği bildirilmektedir.
Çölyak Hastalığı ve Tedavisi
Gelişen tıp, çölyak için çeşitli alternatif tedavi yöntemleri geliştiriliyor olsa da glutensiz besinler tüketmek, çölyak hastalığının temel koruyucu tedavi yöntemlerinden birisidir. Bir diğer olmazsa olmaz ise spor yapmaktır. Hayattan zevk almamızı sağlayan nörokimyasallar olan dopamin ve endorfin i doğal olarak salgılatan spor ve egzersiz hem kilo problemini ortadan kaldıracak hem de bir çölyak hastasının ihtiyacını duyduğu pozitif ruh halini kısa zamanda sağlayacaktır.
Sağlıklı ve mutlu günler…
Dr. Alen Palancıoğlu’na Ulaşın:
E-posta: alenpalancioglu@yahoo.com.tr
Facebook: fb.com/dralenpalancioglu
Twitter: tw.com/a_palancioglu
Linkedin: in/alen-palancioglu
Instagram: dralenpalancioglu
Bu İçeriği Okuduğunuz için Önerdiğimiz İçerikler:
- Tek İhtiyacınız Olan Şey 30 Dakika: Sağlıklı Yaşam ve Spor
- Mucizevi Besin: Kestane Özellikleri ve Kestane Yemenin 10 Faydası
İlginizi Çekebilecek Faydalı Bağlantılar:
