İçinde yaşadığımız ülkede neredeyse hiçbir kurum meslek tanımı gereği yapması gereken şeylerin ne olduğunu bilmiyor veya biliyor ama bu sisteme ayak uydurmayı reddediyor. Çünkü artık bir işi yaparken on yıl önce sahip olduğumuz dinamiklerin hiçbir geçerliliği kalmamış durumda. Her kurum geçen yılların etkilerinin daha da ağırlaşması ve toplumsal bazı faktörlerin artık eskisinden daha hızlı şekilde değişmeye başlaması durumundan etkilenmiş vaziyette.
Söylemeye çalıştığım şey şu: bahsettiğimiz kurum ister bir yayın kuruluşu olsun ister bir berber olsun. İnsanların ve dünya düzeninin bizden talebi de artık geçen zaman içerisinde çok daha hızlı bir şekilde başkalaşıyor. Elbette bu durumda teknolojinin etkisi çok büyük. 1950 ve 1960 arasındaki o yılın getirdiği değişim ve 2010 ile 2020 yılları arasındaki aksiyonların doğurduğu değişim karşılaştırılamayacak kadar birbirinden farklı. Söz konusu bu yakın on yıllık fark, elbette her alanda olduğu gibi medya kuruluşlarında da haber yaparken ve içerik üretirken göz etmeleri gerekecek bambaşka dinamikler doğurmuş durumda.
Haber Nedir? Her Şey Haber Değerine Sahip midir?
Habercilik sektöründe çalışacak bir insanın bilmesi gereken ilk şey neyin haber değerine sahip olduğudur. Bir şeyin haber değerine sahip olması için elbette en önemli ayırıcı faktör onun farklı olması, iyi ya da kötü anlamda ilginç bir öz barındırıyor olmasıdır. Haber değeri basit bir metaforla şu şekilde açıklanabilir: Yoldan geçen bir adamı köpek ısırırsa bu haber değeri taşımaz. Çünkü herkes bilir ki köpekler belirli durumlar söz konusu olduğunda insanları ısırabilir. Fakat aynı hikayede ısırılan adam değil de köpek olursa yani adamın biri yoldan geçen bir köpeği ısırırsa işte bu haberdir. Çünkü alışılmış olan bilgiden farklıdır ve örnekleri oldukça azdır. Bu sebeple üretilen haberin daha fazla insanın ilgisini çekeceği garantisi de verilmiş olur.
Yani bir şeyin haber olması için insanların ilgisini çekiyor veya belirli dönemler ve koşullar sebebiyle insanların dikkatlerinin hali hazırda üzerinde olduğu bir konuyla alakalı enformasyon içeriyor olmalıdır. Ramazan’da yapılan iftar haberleri, kurban bayramında yapılan kurbanlık haberleri, sigara zammından hemen sonra yapılan tedavisi haberleri bunlara örnek verilebilir. Bir içeriğin haber değeri taşıması için insanların bir dönemde veya hayatlarının her döneminde ilgilerini çekecek bir içeriği onlara sunuyor olması gerekir.
Ana Haber Bültenleri Niye Saçmalıyor?
Tam olarak yukarıda anlattığımız haber değeri ayrımı sebebiyle haber bültenlerinde belirli kalıpların içine sıkıştırılmış haberlerle karşı karşıyayız. Yalnız bu defa haber bültenlerinin bile belirleyici dinamiği verdikleri haberin ne kadar doğru ve dürüst olacağını veya insanlık için ne kadar faydalı olacağı değil. Artık yalnızca bir tane dinamik var, o da söz konusu haber kesitinin YouTube üzerinden ne kadar tıklama alacağı. İşte tam olarak bu sebepten parodi bir video mu yoksa bir haber bülteninden alınmış bir haber kesiti mi olduğunu anlayamadığımız içeriklerle karşılaşıyoruz. Haberin üslubu, görselleri, özetle tüm yapısı daha geniş bir kitleye hitap etmek amacıyla olabilecek en basit ve ilgi çekici şekilde yüzeysel bir bilgiyi sunmak üzerine programlanıyor.
Korku Belirleyici Bir Faktör
Artık ana haber bültenleri haber sunma misyonundan oldukça uzaklaşıp adeta birer eğlence hatta şov programı haline geldiler. Bu durumda bir önceki maddede bahsettiğimiz daha fazla kitleye hitap etme misyonu elbette oldukça etkili. Ama bir başka dinamik de sunacak haber olmasına rağmen bu haberleri topluma ulaştıracak kadar özgür ve bağımsız bir medya ağına sahip olmayışımız. Gerçekten haber değerine sahip içerikleri veremediğinizde doğan boşluğu neyle dolduracaksınız? Elbette komik, gündemi unutturacak, akıl dışı içeriklerle…
