Ali Şeriati (Farsça: علی شريعتی) (d. 23 Kasım 1933, Sabzevar – ö. 19 Haziran 1977, İngiltere) İranlı Müslüman sosyolog, aktivist, düşünür ve yazar; Doğum ve ölüm yıllarını gösteren Vikipedi tanımı bu şekilde. Şu günlerde Şeriati’nin Muhammed Kimdir ? isimli kitabını okuyorum ve İslam ile ilgili diğer kitapların aksine bir sosyolog gibi bir topluluğu elinde ki kaynaklara göre inceleyen bir adam görüyorum. Müslüman olmasının yazdığı şeyler üzerine etkisi tabi ki var ama bunun çok az miktarda olduğu açıkca görülüyor.
Hz.Muhammed’in hayatını incelerken çoğu yazarın aksine onu bir topluluğun lideri gibi incelemeye çalışıyor. Bu kitabı diğerlerinden farklı görmemde ki sebeplerden birisi kesinlikle bu oldu diyebilirim. Kitabı henüz bitirmedim fakat o dönemde ki birçok olayın ve ismin Ali Şeriati tarafından ayrıntılı işlenmesine rağmen sonlarına yaklaşmama rağmen hiç sıkılmadım. Çünkü, Şeriati kitap boyunca okuyucu gibi kendisinin de o dönemi anlamaya çalıştığını hissettiriyor. Kitap bitince bir inceleme yazısı yazabilirim belki. Kendisine gelirsek; en çok bilinen sözlerinin başında bir toplulukta konuşurken dinleyicilerden birinin ” Biraz da bizi rahatlatan şeyler söyleyin. ” demesi üzerine, Sizi rahatsız etmeye geldim.” sözü olduğunu söyleyebiliriz. Çağdaş İslam düşünürü olarak anılan Ali Şeriati’nin eserlerinde çokca Marksizm’den de alıntıları mevcut. Zaten, tek kalıba sahip ve sadece bir fikre bağlı kalan bir adam imajına kesinlikle sahip değil.
Şu sözleri aslında dini değil de, dinin kendi döneminde geldiği durumu pek iç açıcı bulmadığını gösteriyor: ” Dindar bir toplumu ancak din adına, din alimleri kandırabilirdi ve öyle de oldu.” “Müslümanlar eğer bugün Kur’an’a ve İslam tarihine dayanarak, camiilerini eylem merkezleri haline getirebilir ve kitleleri yönlendirmenin planlarını hazırlayabilirlerse, büyük bir İslami yayılış ve ilerlemenin, mümkün olan en sağlam temellerini de atmış olurlar !”
Bu aralar İslam’ın ilk dönemleri hakkında farklı perspektiflerden bakan kitaplar ve belgeselleri araştırıyordum. Genel olarak İslam’ın ilk yıllarını anlatan bir başka kaliteli belgesel ise Islam the Empire of Faith belgeseliydi. 2000 yapımı bu belgeselde ise dünyanın farklı yerlerinden İslam üzerine çalışan profesörlerin anlatımıyla İslam’ın ilk döneminden Osmanlı İmparatorluğu’na kadar ki süreç işleniyor. Linki ise : https://www.pbs.org/empires/islam/ Dediğim gibi Ali Şeriati ismini ilk defa üniversite de aldığım bir derste duydum ve daha önce hiç duymamıştım. Farklı farklı merak duyulacak konuların kapısını açtı ve bu farklı adam hakkında yazmak istedim. Kendisi İran Devrimine giden yolda kendi döneminde en çok okunan muhalif yazarlardan birisiydi ve SAVAK ( İran İstihbaratı ) tarafından öldürülüyor ve önayak olduğu devrimi göremiyor .
