İslam metinlerinde ve tasavvufi anlatılarda sıkça yer alan Ab – ı Hayat kavramı aslında pek çok mitolojik dizgide boy gösterir. Farklı adlandırmalarda insanların karşısına çıkan Ab – ı Hayat kavramını şu kelime gruplarıyla da görebilirsiniz: Bengi su, âb-ı hayat, hayat suyu, dirilik suyu, aynü’l-hayat, nehrü’l-hayât, âb-ı câvidânî, âb-ı zindegî, hayat kaynağı, hayat çeşmesi, âb-ı Hızır. Ölümsüzlük suyu olarak bilinen Ab – Hayat’ı biraz daha yakından inceleyelim.
Mitolojide ve Tarihte Ab -ı Hayat’ın Yeri
İnsanoğlu geçmişten günümüze ölümsüz olmanın yolunu aramış ve bu yolda türlü çözümlere ulaşmaya çalışmıştır. Kimyanın doğuşuna ışık tutan Simyacılar bile ölümsüzlük imkanı veren Kral Suyu’nu aramıştır. Türk destanları arasında bulunan Gılgamış Destanı Ab – ı Hayat kavramının yer aldığı metinlerden birisidir. Gılgamış Destanı’nda hükümdarın ölümsüzlüğü arayışı anlatılmıştır. Köroğlu Destanı’nda ise ırmaktan üç köpük şeklinde gelen bir sudan bahsedilir.
Ab- ı Hayat kavramının yer aldığı bir diğer mitolojik efsane ise İskender efsanesidir. İskender alimlerden ölümsüzlük suyu çeşmesinin, yani Ab-ı Hayat çeşmesinin yerini öğrenir ve bulmak için ordusu ile yola koyulur. Yolda çeşitli sıkıntılara uğrarlar ve bir süre sonra İskender’in yanında sadece aşçı kalır. Aşçı yemek hazırlamak için yanlarında getirdikleri tuzlu balığı yıkamak üzere bir çeşmeye gider. Bu çeşmede yıkadığı balık suya değer değmez canlanır ve çeşmenin arkasındaki derin suya atlayarak kaybolur. Aşçı bu çeşmenin Ab-ı Hayat çeşmesi olduğunu anlar ve bunu hemen İskender’e anlatır. İskender çeşmeye bakmak üzere gelir fakat çeşmeyi göremez. Bunun üzerine aşçıyı öldürmeye karar verir fakat bir türlü öldüremez. Sonunda aşçının boynuna bir taş bağlar ve onu denize atar. Aşçı yine ölmez ve bir deniz cini olarak yaşamaya devam eder.
Günümüzde bu suyun kaynağının bir nehirden aktığına inanılır. İnanışlara göre İskender, Hz. İlyas ve Hz. Hızır bu suyu arayan kişiler olarak tarihe geçmiştir. Hz. Hızır’ın ve Hz. İlyas’ın bu suyu içerek sonsuz yaşam ile ödüllendirildiklerine inanılır.
İran mitolojisinde de bu sudan bahsedilir. 4 kutsal varlığın bir araya gelerek kanlarından oluşturdukları karanlık bir iksirin Ab-ı Hayat olduğuna inanılır. Bu 4 kutsal varlık ise şunlardır: şah-ı galsam, şahmeran, imperan, zümrüd-ü anka.
Nerede olduğu bilinmeyen Ab-ı Hayat suyu “Dirilik Suyu” olarak da adlandırılır. Zulmet olarak adlandırılan karanlık bir dünyada gizli olduğuna inanılır. İskender Zulmet’e yolculuk etmiş fakat bu çeşmeye ulaşamamıştır.
Ab- ı Hayat Suyu Ne İşe Yarar?
Ab-ı Hayat suyu içen kişiye ölümsüzlük veren su olarak tanımlanır. Bazı kaynaklara göre Ab-ı Hayat cennete bulunan ırmaklardan birinin adıdır. Dünya hayatını başarıyla geçiren, haramdan uzak duran, iyi ameller işleyen kişilerin bu suyu içip cennette sonsuza kadar kalacağına inanılır.
Dilimizde “Ab-ı Hayat içmiş.” diye bir deyim de bulunur. Bu deyimin anlamı yaşı epey ilerlemiş olmasına karşın son derece genç görünen kişiler için kullanılır.
