Osmanlı Tarihi

Beylikten Devlete

       İkinci Türk Beylikleri:

• Osmanloğulları Söğüt-Domaniç’te kurulur. Denizci değildirler.
• Karamanoğulları Konya çevresinde kurulur. Kendini Osmanlıya rakip görür. Resmi dili Türkçe yapmışlardır.
• Karesioğulları Balıkesir ve Çanakkale çevresinde kurulur. Osmanlıya katılan ilk beyliktir. Denizci bir beyliktir.
• Dulkadiroğulları Maraş ve çevresinde kurulur. Osmanlıya katılan son beyliktir.
• Hamitoğulları Göller yöresinde kurulur. Osmanlıya para ile topraklarını vermişlerdir. Denizci bir beyliktir.
• Germiyanoğulları Kütahya ve çevresinde kurulur. Osmanlıya çeyiz yoluyla katılmıştır.

Osmanlı ile Çağdaş Olan Devletler:

• İlhanlılar
• Bizans(Doğu Roma)
• Altın Orda
• Memlukler
• Türkiye Selçuklu Devleti
• Trabzon Rum İmp.

Osmanlı Devletinin Kısa Sürede Büyüme Nedenleri

• Coğrafi Konum
• Tekfurların merkezden ayrı kareket etmesi
• Merkezi otoritenin güçlü olması
• İngiltere-Fransa arası Yüzyıl Savaşları
• Yetenekli hükümdarların başa geçmesi
• Tımar, iskan ve istimalet politikalarının uygulanması
• Başlarda Anadolu beylikleri ile iyi geçinmesi
• Güçlü bir ordu kurması
• Gaza ve Cihat faaliyetleri
• Türkiye Selçuklu Devleti’nin yıkılma sürecine girmesi
• Ahilerin, Bacıyan-ı Rum, Gaziyan-ı Rum vb destekleri

Not: Osmanlının kuruluş yerine ‘‘Bitinya’’ adı verilir.

————————————————————————————————————————————–

Osmanlı Devleti

       Osman Bey:

• 1293’te Karacahisar’ı aldı.
• İlk defa Kadı atandı. (Dursun Fakih)
• İlk defa vergi alındı.
• İlk defa para bastırıldı. (Mangır/Akçe)(Bakır)
• İlk defa tımarlar dağıtıldı.

1302’de Osmanlı-Bizans arasında Koyunhisar (Bafeon) Savaşı yapıldı. Osmanlı kazandı. Savaş sonunda Bilecik alındı. Osmanlı-Bizans ilk savaş.

       Orhan Bey:

• 1326’da Bursa’yı almıştır.
• 1329 yılında Bizans ile Palekanon (Maltepe) Savaşı yapıldı. Osmanlı kazandı. Ardından İznik Bizans’ın elinden alındı.
• 1335 yılında Bursa başkent olmuştur.
• 1345’te Karesioğulları’na son verildi. (Anadolu Türk Siyasi Birliği’nin ilk adımları, son verilen ilk beylik) (Osmanlı denizcilik faaliyetlerine başlamıştır.) (İlk tersane Karamürsel tersanesidir. İlk Osmanlı denizcisi (Kaptan-ı Derya) ise Karamürsel’dir.)
• 1353’te Çimpe Kalesi Bizans tarafından verilmiştir. (Rumeli’de Osmanlı’nın kazandığı ilk topraktır.)
• İlk düzenli ordu olan Yaya ve Müsellemler kuruldu.
• İlk divan kuruldu.
• İlk defa vezir atandı. (Alaaddin Paşa)
• Bursa’da Bey Sarayı yapıldı.
• İlk defa gümüş para bastırıldı.
• İlk defa medrese açıldı.
• İlk defa müderris atandı.
• İlk defa vakıf teşkilatı kuruldu.
• Osmanlı’da sultan unvanını alan ilk padişah.
• İlk defa iskan politikası uygulandı.

Not: Osmanlı’yı Beylikten-Devlete geçiren Orhan Bey olmuştur.

       1.Murat Dönemi:

• Hüdavendigar lakabı vardır.
• Germiyanoğulları’nı çeyiz ile Hamitoğulları’nı para ile almıştır. (ATSB sağlamaya yönelik)
• Ankara Ahilerden alınır.
• 1363’te Bizans’tan Sazlıdere Savaşı ile Edirne alınmıştır.
• 1364’te Osmanlı ile Haçlı arasında ilk savaş olmuştur. Sırpsındığı Savaşı’nı Osmanlı kazanmıştır. Savaş sonrası Edirne başkent olmuştur.
• Sırpsındığı Savaşı’nda ön safta yer alan Sırplar öç almak ister ve Osmanlı ile Çirmen Savaşı yapılır. Sırplar tekrar kaybeder.
• 1.Murat Haçlılar’a karşı 1. Kosova Savaşı’nı kazandı fakat savaş meydanında ölü taklidi yapan bir Sırplı tarafından öldürüldü. (Savaş meydanında şehit edilen ilk ve tek Osmanlı padişahı) Bu savaşta ilk defa top kullanılmıştır. (Ses topu)
• Divan’a sadrazam, kazasker ve defterdar atanmıştır. (Maliye teşkilatı kuruldu.)
• İlk defa Edirne’de Kapıkulu Ocağı ile Yeniçeri Ocağı kuruldu.
• Pençik Sistemi başlatıldı. ( Esirlerin 1/5’i alınır.)
• İlk defa Rumeli Beylerbirliği kuruldu.
• Ülke hanedanın ortak malı anlayışını 1.Murat taht kavgalarını azaltmak istediği için değiştirip: ‘‘Ülke hükümdar ve oğullarına aittir.’’ demiştir. (İlk defa Veraset Sistemi değişmiştir.) Bu değişimin asıl amacı merkezi otoriteyi güçlendirmektir.

       Yıldırım Bayezid Dönemi:

• Anadolu Türk Siyasi Birliği’ni geniş ölçüde sağladı.
• İstanbul’u kuşatan ilk Osmanlı padişahıdır. (Tam dört kere kuşatmıştır.)
• Kuşatma için Anadolu Hisarı’nı yaptırmıştır. (Güzelce Hisar)
• İstanbul’un kuşatmasının başarısız olmasının nedenleri:
• İki defa Karamanoğulları’nın isyan etmesi
• 1396’da Osmanlı-Haçlı arasında Niğbolu Savaşı yaşanmıştır ve Osmanlı kazanmıştır. Bu olaydan sonra Halife, Yıldırım Bayezid’e ‘’sir’’ unvanını vermiştir. (Sultan-ı İklim-i Rum)  
• Timur’un Sivas’ı işgal etmesi ve Ankara’ya doğru yürümesi.

Ankara Savaşı Nedenleri:

• Osmanlı’ya sığınan Kara Yusuf ile Celalioğlu Ahmed’in verilmesini istenen Timur ile Bayezid mesajlaşır ve en sonunda Timur Ankara’ya gelerek Ankara Savaşı’nı yaparlar.

Ankara Savaşı Sonuçları:

• Fetret Devri’ne girildi. (1402-1413)
• Anadolu Türk Siyasi Birliği bozuldu.
• Akkoyunlular önemli bir devlet haline geldi.
• İstanbul’un fethi gecikti.

1.Mehmet (Çelebi) Dönemi:

• Ankara Savaşı’ndan sonra Yıldırım Bayezid’in oğulları arasında Fetret Devri denen mücadele yaşandı. İsa, Musa ve Mehmet arasında yaşanan mücadele sonucunda Mehmet başa geçti.
• Sultan 1. Mehmet bozulan devlet otoritesini yeniden kurarak devleti dağılmaktan kurtardı. Bu nedenle tarihçiler onu ‘’devletin ikinci kurucusu’’ sayarlar.
• Bayezid’in oğlu da Bayezid gibi Timur’un elindeydi. Sonrasında Bayezid ölünce oğlu Mustafa’yı saldılar ve Mustafa da Anadolu’ya gelerek tahtta hak iddia etti. (Düzmece Mustafa İsyanı) Daha sonradan kaçarak Bizans’a sığındı.
• Venedikliler ile Çalı Bey Savaşı yapılır ve kaybedilir. (İlk deniz savaşı)
• Şeyh Bedrettin isyanı çıkmıştır. (dini niteklikli bir isyan)

       2.Murat Dönemi:

• Hayır babası olarak bilinir.
• ‘’Buçuktepe Olayı’’ yeniçerilerin ilk ayaklanması bu dönemde gerçekleşti.
• 1444’te Macarlar ile ‘’Edirne-Segedin Antlaşması’’ imzalanır ve ardından 12 yaşındaki oğlu 2.Mehmet’i tahta oturtur.1444’te Varna Savaşı yapılır. (Osmanlı-Haçlı)(Macarlar saldırıya geçer ama Mehmet tahta tekrar babasının çıkmasını söyler ardından gerçekleşen savaşı ise Osmanlı kazanır.)
• Karamanoğulları isyan eder ve bastırılır.
• Edirne Sarayı’nda Enderun Mektebi’ni kurar.
• 1448’de 2.Kosova Savaşı yapılır. Bu savaşın sonucu olarak:
• Türklerin balkanlardan atılamayacağı anlaşılmıştır.(Bu sonucu açısından Miryakefalon Savaşı’na benzerlik gösterir.)
• 2. Viyana Kuşatması’na kadar bir daha Haçlılar ile Osmanlı savaşmadı.

Yükselme Dönemi Osmanlı Devleti

       Fatih Sultan Mehmet:

• Avni mahlasıyla şiirler yazmıştır.
• 7 dil bilmektedir ve 17 tane ülke fethetmiştir.
• Havan topunun icat etmiştir.
• Topkapı Sarayı inşa edildi.
• İlk altın para basıldı. (Sikke-i Hasene)
• İlk defa iltizam sistemi uygulandı. (Salyaneli eyaletlerde vergi toplanmak amacıyla yapılan ihalenin adı)
• İlk defa müsadere uygulandı. (Sebepsiz yere zenginleşen devlet memurlarının parasına el koyma)
• Cûlus Bahşişi yasallaştı.
• İstanbul’da Sahn-ı Seman medreseleri açıldı. (İlahiyat fakülteleri)
• Divan’ın başkanlığı Sadrazamalara bırakılmıştır.
• Kanunname-i Ali Osman yayımlanmıştır.(Kardeş katli vacip olmuştur.)
• 1352’de Cenevizlere ilk imtiyazlar verildi. Daha sonra ise Fatih Sultan Mehmet Venediklere ticarî ve siyasî imtiyazlar vermişlerdir ilk defa Osmanlı topraklarında elçilik açan devlet Venedik’tir. Bu elçiliğe ‘’Baryos’’ adı verilir.

İstanbul’un Fethi’nin Nedenleri:

• Anadolu ve Rumeli topraklarında Osmanlı bütünlüğünü sağlamak.
• Boğazlar ve İpek Yolu hâkimiyetini sağlamak.
• Bizans’ın Anadolu topraklarını kışkırtmasını ve beyliklerle antlaşma yapmasını engellemek.
• Bilim ve kültür merkezi olması.
• Hz. Muhammed’in hadisi şerifidir.
• Bizans’ın Haçlı Seferleri’ne sebep olması.

Fetih İçin Osmanlı Devleti’nin Yaptığı Hazırlıklar:

• Venedik ve Eflak gibi Hristiyan devletler ile saldırmazlık antlaşması yapması.
• Şahi adı verilen toplar döktürüldü.
• Mancınık ve hareketli kuleler inşa edildi.
• 400 parçalık donanma hazırladı.
• Avrupa ve Anadolu devletleri ile saldırmazlık antlaşmaları imzalandı.
• Anadolu Hisarı’nın karşısına Rumeli Hisarı yapıldı.

Bizans İmparatorluğu’nun Aldığı Önlemler:

• Surları güçlendirdiler.
• Grejuva ateşini güçlendirdi.
• Haliç’e zincir çektiler.
• Avrupa’dan yardım istediler.
• Katolik ile Ortodoks kiliseleri birleştirildi.

Not: Bizanslı yüksek dereceli devlet memuru Grivas Notaras ‘’İstanbul’da Latin külahı göreceğime Osmanlı sarığı görmeyi tercih ederim.’’ demiştir.

Fethin Sonuçları:

• Genodyos Rum Patriği oldu.
• Ovakim Ermeni Patriği oldu.
• Fatih Sultan Mehmet’e Kayser Rum(Roma’nın Kralı) lakabı takıldı.
• İstanbul Osmanlı Devleti’nin başkenti olmuştur.
• 2. Mehmet’e Fatih unvanı verildi.
• Kuruluş dönemi bitti yükselme dönemi başladı.
• Anadolu ve Rumeli toprakları arasındaki toprak bütünlüğü sağlanmıştır.
• Boğazlar ve İpek Yolu’na Hâkim olundu. Avrupa ise coğrafi keşifleri başlattı.
• Ortaçağ kapandı Yeniçağ açıldı.
• Feodâlite’nin yıkılabileceği anlaşıldı. (Topların surları delmesinden dolayı)
• Bizanslı bilginler İtalya’ya giderek Rönesans’ın başlamasında etkili olmuşlardır.

Not: İslam ülkelerinde İstanbul’un fethi ‘’Fethi Mübin’’ (Parlak zafer) olarak kayda geçmiştir.

Not: Fatih’in alamadığı her yeri Kanuni Sultan Süleyman alacak.(Belgrat, Rodos, Akdeniz)

Not: Anadolu’daki Türk Siyasi Birliği’ni sağlamak önemli olduğundan dolayı Anadolu’da da fetih hareketleri devam etmiştir.

Diğer Fetih Harekleri:

Anadoluda;

• Karamanoğulları
• Trabzon Rum İmp. (Bizans’ın yeniden kurulma umutları sona erdi.)
• Candaroğulları
• Ceneviz

Balkanlarda;

• Sırbistan (Belgrat hariç)
• Bosna-Hersek ve Arnavutluk
• Mora (Yunanistan)
• Eflak ve Boğdan

Denizlerde;

• Kırım (Kırım’ın alınmasıyla Karadeniz Türk gölü haline gelmiştir.)
• Ege ve Yunan adaları
• Bozcada ve Gökçeada
• Rodos kuşatıldı alınamadı.

Not: 1473’te Akkoyunlular mağlup edilmiştir.