Türkiye’de iş ahlakı ve mobbing konusundan bahsedebilmek için bu kavramları kısaca size açıklamak isterim.
Öncelikle ahlak nedir? Ahlak insanın iç sesini -biz buna vicdan diyoruz-dinleyerek vicdanının onayı ile yaptığı iyi şeylerdir.Ernest Hemingway ahlakı çok basit ve anlaşılır bir şekilde özetlemiştir;
Ahlak konusunda inandığım ilke şudur; bir şeyi yaptıktan sonra kendini iyi hissediyorsan o ahlakidir; eğer kendini kötü hissediyorsan o gayri ahlakidir.
İş ahlakı ise ahlakın kategorize edilmiş halidir aslında.Liyakata önem vermek, adil ve tarafsız olmak, verilen sorumluluğu yerine getirmek, yalakalık yapmamak ve mobbinge izin vermemek gibi eylemler iş ahlakına girmektedir.
Gelelim Mobbing konusuna…
Mobbing latince kökenli bir kelimedir. Yıldırma,rahatsız etme, sıkıntı verme anlamlarına gelmektedir. Eğer bir çalışansanız en az bir kere mobbinge uğradığınıza eminim. Çünkü mobbing denilince aklınıza sadece taciz, rahatsız etme, hakaret etme gibi durumlar gelmesin. Mobbing sadece bunlardan ibaret değildir.
Çalıştığınız ortamda görmezden geliniyorsanız, bir ortama girdiğinizde konuşmalar aniden kesiliyorsa, yada çok genel tabirle çalışmaya olan hevesiniz çalışma arkadaşlarınız yüzünden yavaş yavaş azalmaya başladıysa, kendinizi işe yaramaz hissediyorsanız, psikolojik mobbinge maruz kalıyorsunuz demektir.Size mesleğiniz ile alakasız iş dahi verilmesi bir mobbing sebebidir.Hatta ve hatta önerdiğiniz bir fikir, bir çözüm umursanmıyorsa bu da bir mobbing türüdür. Mobbingi sadece azarlanmak, cinsel taciz veya tehdit gibi durumlar olarak biliyorduk değil mi? Kesinlikle değil.Dipnot olarak şunu eklemeliyim.Bu durumlar sizi yıpratacak kadar sistematik yapılıyorsa mobbing sınıfına giriyor.
Türkiye’de mobbing ne durumda peki?
Güzel bir soru. Hadi 2016 istatistiklerine bir göz atalım.
2016 yılının verileri günümüze ışık tutabilir niteliktedir. Bunlar ALO 170’e bildirilen şikayetlerin oranlanmış halidir. Yukarıdaki yazıda bahsettiğim bazı basit görülen mobbing türlerinin listede olmadığını göreceksiniz. Çünkü bu basit görülen sebepler mobbing adı altında bilinmeyip çalışanlar tarafından gözardı edilen sebeplerdir.
Mobbing ile mücadele derneğinin istatistiklerine göre ise mobbinge en çok uğrayan cinsiyet %59 oranında erkekler olarak görülmektedir.Sektör bazında bakıldığında %83 oranında mobbingin özel sektörde görüldüğü pasta grafiğinde belirtilmiştir.2016’dan sonra ise istatistiklere ulaşmaya çalışmama rağmen herhangi bir grafik göremedim.Eğer böyle bir kayıt tutulmadıysa günümüzde büyük bir eksiklik olduğunu düşünüyorum.Umarım bu alanda çalışmalar daha da arttırılır.
Neler yapılabilir?
Hukuki manada harekete geçmeden önce yapılması gerekenilk şey mobbingi ispat etmek.Evet öncelikle mobbinge uğradığınızı düşünüyorsanız bunları kayıt etmelisiniz.Mesaj,resim,mail her ne olursa olsun.Elinizde bir delil olmalı.Daha sonra mobbingi uygulayan kişi ile tekrar konuşmalı ve bu baskıya son vermesini istemelisiniz.Hala mobbing devam ediyor ise hukuki işlem başlatılmalıdır.
Nerden başlamalı?
Uğradığınız psikolojik baskı hala devam ediyor ise ;
- Çalıştığınız yer ile bir sözleşmeniz var ise feshetme hakkına sahipsiniz.
- Maddi ve manevi tazminat talep edebilirsiniz.
- Alo 170’i arayıp yardım isteyebilirsiniz.
MOBBİNG DURUMUNA MARUZ KALMAMAK İÇİN NE YAPILMALI ?
Aslında burada sizin yapacağınız bir şey yok.Bu yazıyı okuyan herkes bu konuda başkalarına karşı hassas olursa mobbing ortadan kalkacaktır emin olun.Ayrıca eğitim en güçlü silahtır.Eğitim sadece okulda olmaz.Bu sebeple işyerlerinde mobbing ile ilgili seminerler verilmeli ve temel etik kavramı çalışanlara özellikle liderlere, yöneticilere anlatılmalıdır.Günümüzde bu değerler o kadar göz ardı edildi ki , mobbingi daha fazla duyar olduk.
Son Söz
Küçüklükten beri söylenen bir sözü hep beraber hatırlayalım.
Kendine yapılmasını istemediğin bir şeyi başkasına yapma.
Mobbing’in çözümü budur.
Bir dahaki yazıda görüşmek dileğiyle.