Suriye’ye düzenlenen Barış Pınarı Harekâtı ile ilgili bilgilere değinmeden önce bu harekatların yapılmasına neden olan Suriye’deki iç savaşı, iç savaşla birlikte oluşan silahlı terör örgütleri hakkında bilgi sahibi olmanın faydası var;
ARAP BAHARI
Arap Baharı, 17 Aralık 2010 yılında Tunus’ta bir gencin kendini yakmasının ardından ilk önce tüm Tunus halkının daha sonra ise tüm Arap dünyasına yayılan bir bunalım dönemidir. Yapılan eylemlerin sonucunda birçok Arap ülkesi halkı Tunus’tan etkilenerek özgürlük için savaşmaya başlamıştır. Suriye’de ise daha iyi şartlar altında yaşamak isteyen halk Esad yönetimine karşı eylemlere başladı. Ancak Esad rejiminin eylemlere tepkisi çok ağır oldu ve yerel halk sivil ordular kurarak Esad rejimine karşı savaşmaya başladı. 2011’den bugüne yüzbinlerce insanın hayatını kaybettiği Suriye’de zaman içinde olayların ufku genişledi ve sadece yerel halkın silahlanmasıyla devam eden bir iç savaş olmaktan çıktı.
IŞID – YPG – YPJ – DAEŞ
IŞID Suriye’de cihatçı bir örgüt olarak karşımıza çıktı. Kendilerine Allah’ın Ordusu diyen IŞID Suriye’de bir hilafet devleti kurmak amacıyla güvenlik güçlerine ve sivillere karşı eylemler yapan yasa dışı ve hiçbir ülke tarafından tanınmayan bir terör örgütüdür. İnsanlığa sığmayan acımasız eylemlerini tüm dünya ile açık açık paylaşması onları bir korku örgütü olarak görülmesine neden olmuştur. Adım attıkları her yere ölümün acı kokusunu da beraber getiren örgüt; Müslüman, Hristiyan, Kürt, kim varsa gözlerini kırpmadan öldürüp yollarına devam ettiler. Türkiye’nin yaptığı Fırat Kalkanı Operasyonu ile ağır darbe alan IŞID, bölgedeki hakimiyetini giderek kaybetmeye başladı. Son olarak ABD’nin 26 Ekim 2019 düzenlemiş olduğu operasyon ile IŞID lideri El-Bağdadi, yakalanacağını anlayınca üzerindeki bombayı patlatarak 48 yaşında ölmüştür.
YPG, 2011 yılında PKK’nın Suriye kolu olarak varlığını göstermeye başlayan terör örgütüdür. Resmi ve gayri resmî birçok istihbarat teşkilatı tarafından da PKK’nın Suriye kolu olduğu kabul edilmektedir. YPG; insan hakları örgütleri tarafından reşit olmayan çocukları asker olarak kullanmak, etnik bir temizlik yapmak ve yerel halkı zorla yerinden etmek gibi savaş suçlarını uyguladığını belgelerle kanıtlamıştır. YPJ ise YPG’nin kadın kolları olarak Suriye’de eylemlerine devam etmektedirler. Bu örgütler gibi birçok terör örgütü aktif olarak Suriye’de boy göstermektedir.
FIRAT’IN DOĞUSUNA YAPILACAK OPERASYON ÖNCESİ YAŞANANLAR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Barış Pınarı Harekatının ilk sinyallerini 5 Ekim’de Kızılcahamam’da düzenlenen AK Parti 29, İstişare ve Değerlendirme toplantısında vermişti. Toplantıda konuşan Erdoğan “Hazırlıklarımızı yaptık, harekât planlarımızı tamamladık, gereken talimatları verdik. Kararı verilen ve süreci başlatılmış olan barış pınarlarının önünü açma vakti belki bugün, belki yarın denebilecek kadar yakındır.” Açıklamaları harekatın yakın zamanda gerçekleşebileceğinin sinyallerini vermişti. Bu açıklamalarının hemen ertesi gününde yani 6 Ekim’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede özellikle Erdoğan Trump’a PKK-YPG kaynaklı terör sorunun ortadan kaldırılması ve Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönebilmesi için güvenli bölgenin oluşturulmasının şart olduğunu ifade ettiği belirtildi. Aynı gün telefon görüşmesinin ardından Beyaz Saray’dan da açıklama geldi. Açıklamada Türkiye’nin yakın zamanda Suriye’nin kuzeyine uzun süredir planladığı operasyon için harekete geçeceği belirtilirken ABD’nin bu operasyonu desteklemeyeceğini vurguladılar. 7 Ekim günü Cumhurbaşkanı Erdoğan “Akşamki görüşmemizden sonra bölgede Sayın Başkan’ın ifade ettiği gibi çekilme olayı başlamış vaziyette.” Açıklamalarını yaparken, Trump ise ABD askerlerinin bölgeden çekilmesi konusunda “Bizim için bu saçma, çoğu aşiret kaynaklı, sonu gelmez savaşlardan uzaklaşmamızın ve askerlerimizi eve geri getirmenin artık zamanı.” Sözleriyle savundu. 8 Ekim’de Pentagon “Suriye’nin kuzeyindeki ABD askerlerinin güvenliğini sağlamak üzere Türkiye’nin muhtemel müdahale yolundan çekildik.” İfadelerine yer verildi. Ayrıca aynı gün Irak ve Suriye’ye sınır ötesi operasyonda Cumhurbaşkanına verilen iznin bir yıl uzatılmasına ilişkin tezkere TBMM’de kabul edildi. 9 Ekim’de harekatın başlamasından hemen önce saat Millî Savunma Bakanlığınca “ABD, Rusya, İngiltere, Almanya, Fransa ve İtalya ile NATO ve BM saat 14,00’ten itibaren Barış Pınarı Harekatı’na ilişkin bilgilendirildi” açıklaması geldi.
BARIŞ PINARI HAREKATI BAŞLADI!
Barış Pınarı Harekâtı 9 Ekim 2019 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile saat 16,00’da başladı. Recep Tayyip Erdoğan harekatın başladığını Twitter üzerinden yaptığı paylaşımla duyurdu. Erdoğan Twitter’dan yaptığı paylaşımda “Türk Silahlı Kuvvetleri’miz Suriye Milli Ordusu ile birlikte Suriye’nin kuzeyinde PKK/YPG ve DEAŞ terör örgütlerine karşı Barış Pınarı Harekatı’nı başlatmıştır. Amacımız güney sınırımızda oluşturulmaya çalışılan terör koridorunu yok etmek ve bölgeye barış ve huzuru getirmektir. Harekât ile ülkemize yönelik terör tehdidini bertaraf edeceğiz” ifadelerini kullandı. Harekatın adını ise bölgedeki birçok şehrin isminde pınar kelimesinin olmasından kaynaklandığı ve harekatın bölgeye barış getireceğinden dolayı ‘Barış Pınarı’ olarak belirlendiği açıklandı. Türkiye bu harekatla birlikte ABD’nin desteğini arkasına alarak Suriye sınırında güçlenen PKK’nın Suriye kolu YPG’yi bölgeden atmayı amaçlıyor. Türkiye’nin Barış Pınarı Harekâtını başlatmasının nedeni Türkiye’nin güneyinde oluşturulmak istenen terör koridorunun önüne geçmek ve Suriye iç savaşıyla birlikte ülkeye göç eden 3,6 milyon Suriyeli sığınmacıyı tekrar ülkelerine göndermek, bölgede barış ve huzuru sağlamak, Türkiye’nin oluşturmak istediği güvenlik koridoru ile bölgeden gelebilecek herhangi bir saldırının önünün kesilmesi olarak açıklandı. Diplomatik kaynaklar ise harekât ile aşağıdaki temel adımların üzerinde durmayı hedefliyor;
1 – Türkiye, Barış Pınarı Harekâtı ile sınırını bütünüyle kontrol altına almak istiyor. ”Kimsenin toprağında gözümüz yok. Bu operasyon işgal amaçlı değil Türkiye’nin içeriye gelen terör tehdidini bertaraf etmek amacıyla yapılıyor. Bir ülkenin kendi sınırlarını koruma hakkı uluslararası hukukta güvence altına alınmıştır. Harekât kaynağını uluslararası hukukta tanımlanan haktan alıyoruz.”
2 – Suriyeli sığınmacılar sadece Türkiye’nin sorunu değil. “Operasyonun bir başka amacı Suriyeli sığınmacıların güvenli dönüşünü sağlamak. Böylece hem Dünya’ya tehdit eden mülteci akınına karşı rahatlama yaşanacak hem de alınacak ilave tedbirlerle Türkiye’de bulunan sığınmacıların güvenli geri dönüşü sağlanacak.”
3 – Hedef Kürtler değil. ”Türkiye Suriye iç savaşında binlerce Kürdü de sığınmacı kabul etmiş ve büyük bölümü halen Şanlıurfa ve Gaziantep bölgesinde barınmaktadır. Türkiye’nin hedefi kardeş olarak gördüğü Kürtler asla değil, tam aksine Kürtler için de bir tehlike olan ve ideolojik temizlik yapan PKK’nın devamındaki YPG terör örgütüdür. Kaldı ki Türkiye Suriye çözüm toplantılarında YPG dışındaki Suriyeli tüm Kürtlerin temsil edilmesi gerektiği fikrini net olarak ortaya koydu. Yeni Anayasa Komitesi’nin kurulma aşaması da bunun en somut örneklerinden biridir”
4 – Suriye’nin toprak bütünlüğü öncelik olacak. ”Türkiye başından beri Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması gerektiği fikrini uluslararası tüm zeminlerde dile getirmektedir. YPG veya SDG Türkiye için ne kadar tehditse Suriye’nin toprak bütünlüğü için de bir o kadar tehdittir.”
9 EKİM; Harekatın başlamasıyla Rasulayn’daki Tel Abyad ve Ayn İsa, Türk savaş uçakları ve topçuları tarafında vuruldu. İlerleyen saatlerde ise terör örgütü mensupları sosyal medya aracılığıyla algı operasyonlarına başladı. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından vurulan ve imha edilen terör örgütünün açmış olduğu mevziler, mühimmat depoları örgüt mensupları tarafından sivil yerleşim yeri olarak lanse edilmeye çalışıyordu. Akşam saatlerinde Ayn el Arap (Kobani) bölgesi TSK tarafından yoğun ateş altına alındı. Ayn el Arap başta olmak üzere Miştenur Tepesi de yoğun top ateşi altına alındı. Saatler gece yarısını gösterdiğinde YPG’nin sınırda bulunan ilçelere yaptığı saldırıların bilançosu paylaşıldı. Paylaşılan belgeye göre ilk bir günde toplamda YPG tarafından 42 havan mermisi saldırısı oldu ve toplam saldırılarda bir kişi yaralandı.
10 EKİM; Saatler öğleden sonrasını gösterirken Resulayn’da 2 köy YPG’nin elinden alındı. El Yabse ve Tel Fander köyleri terörden temizlendi. Ayrıca Rejim kaynaklarından alınan bilgilere göre Tel Abyad’ın giriş ve çıkışında yolların İHA’lar tarafından kontrol edildiği ve desteğe gelen YPG araçlarının vurulduğu bildirildi. Akşam saatlerinde harekât kapsamında temizlenen köy sayısı 11’e yükseldi. Ayrıca Resulayn’daki bir sığınağa düzenlenen hava saldırısıyla beraber 19 terörist etkisiz hale getirildi. TSK’nın yaptığı açıklamada ise hava ve kara unsurlarıyla birlikte toplamda 181 terör hedefinin vurulduğu bildirildi.
11 EKİM; Harekatın 3. Gününde Resulayn’da 2, Tel Abyad’da bir köy YPG’den temizlenirken toplam 14 köy YPG’den kurtarıldı. Etkisiz hale getirilen terörist sayısı ise 399 oldu ve 5 askerimiz şehit düştü. YPG’nin havan saldırıları sonucu sınır ilçelerde 17 sivil hayatını kaybetti.
12 EKİM; Etkisiz hale getirilen terörist sayısı 459’a ulaştı. Resulayn şehir merkezi YPG’den temizlenirken, Tel Abyad’da 4 köy YPG’nin elinden alındı ve M4 otoyolu Milli Suriye Ordusu (MSO) tarafından kesildi. Bu yol YPG’nin en önemli ikmal hattıydı.
13 EKİM; YPG, Şam yönetimi ile anlaştığını duyurdu. Kontrol ettikleri bölgeleri rejime bırakacaklarını açıkladılar. Suriye Milli Ordusu Sözcüsü ise çok kısa bir süre sonra Menbiç’e girileceğini duyurdu. Öğleden sonra 18.40 itibariyle 1 ilçe ile 1 belde ve 56 köy teröristlerden temizlendi. Resulayn’ın temizlenmesinden sonra Tel Abyad da teröristlerden temizlendi. Tüm bunlar yaşanırken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan operasyon ile ilgili açıklamalarda bulundu. Erdoğan’ın açıklamalarında öne çıkanlar şöyle:
- 30-35 km’lik derinliğe ulaştığımızda harekât bitecek;
“Öncelikle Resulayn ve Tel Abyad arasındaki 120 km2’lik bölüme yoğunlaştık. 480 km2’lik terör koridorunu ortadan bölmüş olacağız. Ardından Ayn El Arab ve Haseke tarafını kontrol altına alarak operasyonu tamamlamış olacağız. Yaklaşık 30-35 km’lik bir derinliğe inmiş olacağız.”
- 490 terörist etkisiz hale getirildi;
Yerleşim yerlerine 652 havan ve roket saldırısı olmuştur. Havan ve roketlerin yarısı Nusaybin ve Kızıltepe’ye düşmüştür. Amaçları sivil kayıpların ortaya çıkmasını sağlamaktır. Etkisiz hale getirilen teröristlerin sayısı 490 oldu. Bunun 440’ı öldürülmüş olanlar, bunların 26’sı yaralı ve 254 tane teslim alınanlar var.
- Suriye’de terör devleti kurulmasına müsaade etmeyeceğiz;
“Harekât alanında 2 askerimiz ile 16 Suriye Milli ordusu mensubu şehit oldu. 27 askerimiz ile 57 Suriye Milli Ordusu mensubu yaralandı. Suriye’deki DEAŞ’lılar konusunda her türlü sorumluluğu aldığımızı belirttik. Biz Kürtlere değil PKK, YPG, PYD bunlara karşı operasyon yapıyoruz. Biz Suriye’nin kuzeyinde bir terör devletinin kurulmasına müsaade etmeyeceğiz.”
14 EKİM; Suriye Milli Ordusu Menbiç operasyonunu başlattıktan sonra 4 köyü YPG’nin elinden aldı. Tel Abyad ve Resulayn merkezlerinde kontrol sağlanmasının ardından TSK ve SMO 13 köyü daha teröristlerden temizledi. Bu köyler;
- Tel Abyad: Ayn İsa, Bedi, Cesim Ali, Anter, Ali Bacliye, Um İzam, Sahravat ve Doğaniye
- Resulayn: Kaşka, Heyla, Meşru el-Raid, Huveyş el-Nasır, Naim, Salihiye ve bilimsel araştırmalar merkezi ile birlikte Salihiye, Libiya ve Tel Benet’te bulunan YPG kampları da ele geçirildi.
15 EKİM; YPG ile Esad rejimi arasında yapılan anlaşma kapsamında Menbiç’in kuzeyi ile Rakka’nın batısı ve Tabka rejimin kontrolüne geçti. ABD askerlerinin çekilmesinin hemen ardından Esad rejimi birlikleri ve Rus askerleri Menbiç kent merkezine girdiği bildirildi.
- Tel Abyad: Koa Şilah köyü MSO kontrolüne geçti.
- Resulayn: Amiriye, Leylan, Arbein, Menacir, Ceracir, Melha ve Ahras teröristlerden temizlendi.
16 EKİM; Harekât kapsamında öldürülen terörist sayısı 653’e ulaştı. Ayrıca Aynel Arap da (Kobani) rejim güçlerinin kontrolüne geçti. Gün içerisinde TSK ve SMO 14 köyü teröristlerden temizledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Teröristler belirlediğimiz güvenli bölgeden çıksın, operasyon kendiliğinden sonlanır” dedi.
- Tel Abyad: Osmaniye, Mutakattile, Kandil, Tennura, El-Abo, Dimo, Tenuzza, Kindaş, Katrana, Suveyha, el-Diyk köyleri YPG’nin elinden alındı.
- Resulayn: Alluk el-Şarki Hırbet Naime Aliye
17 EKİM; Türkiye ile ABD Suriye’de oluşturulmak istenen güvenli bölge ile ilgili 13 maddelik bir anlaşma sağladı. Bu anlaşmaya göre;
- YPG 120 saat içinde Türkiye’nin güvenli bölge olarak ilan ettiği yerden çekilecek. Bu arada Barış Pınarı Harekâtına ara verilecek. Ancak teröristler belirlenen bölgeden çekilmezse harekât kaldığı yerden devam edecek.
- 120 saatin sonunda teröristlerin çekilmesi gerçekleşirse Barış Pınarı Harekâtı tamamen durdurulacak ve ABD’nin uyguladığı ve uygulayacağı yaptırımlar tamamen son bulacak.
- IŞID’e karşı birlikte mücadele edecek Türkiye ve ABD IŞID’li teröristlerin tutulduğu hapishaneler konusunda eş güdümlü hareket edecek.
18 EKİM; Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın anlaşma ile ilgili öne çıkanlar;
120 saatlik sürece vurgu yapan Erdoğan, batıdan doğuya 444 km’lik alan olacağını ifade etti. Ayrıca askerlerin güvenli bölgeyi terk etmeyeceğini ve güvenli bölgeye 1 ile 2 milyon Suriyeli sığınmacının geri dönüşünü planladıklarını açıkladı.
20 EKİM; Millî Savunma Bakanlığı (MSB), YPG’nin Resulayn’dan çıktığını ve ilçenin tamamen TSK kontrolüne girdiğini açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise toplamda 756 teröristin etkisiz hale getirildiğini açıkladı.
21 EKİM; Son açıklanan resmi rakamlara göre Barış Pınarı Harekatı’nda 765 terörist etkisiz hale getirildi. Harekatın ilk gününden bu yana;
- YPG’nin saldırıları sonucu 20 vatandaş şehit olurken 187 vatandaş yaralandı.
- 5 askerimiz şehit oldu, 86 asker yaralandı.
- SMO’dan 76 personel şehit oldu, 273 personel yaralandı.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar “Harekât kapsamında 200 IŞID militanı gözaltına alındı, 300’den fazlası da etkisiz hale getirildi” açıklamalarında bulundu.
22 EKİM; Millî Savunma Bakanlığı “120 saatlik sürenin sonunda ABD tarafından PKK-YPG’nin bölgeden çekilmesinin tamamlandığı bildirilmiştir.” açıklamasında bulundu.
Yine aynı gün Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin arasında Soçi Zirvesi sonrası anlaşma sağlandı. Mutabakatın 10 maddesi şöyle:
Anlaşma sonrasın yeni güvenli bölge haritası aşağıdaki gibidir;
Yarbay Nadide Şebnem Aktop, Barış Pınarı Harekâtı ile ilgili son bilgileri paylaştı:
- PKK – YPG’li teröristler tarafından şu ana kadar 42 taciz gerçekleştirilmiştir.
- Barış Pınarı Harekâtı kapsamında şu ana kadar 160 yerleşim yeri, 2200 km2 alan ele geçirilmiş olup 775 terörist etkisiz hale getirilmiştir. 40 adet mayın 222 adet el yapımı patlayıcı madde tespit edilerek imha edilmiştir.
- Barış Pınarı Harekatı’nın başlangıcından bugüne kadar toplam 7 askerimiz şehit olmuştur. 90 askerimiz yaralanmıştır. SMO’dan 86 personel şehit olmuş, 324 personel yaralanmıştır.
Tarihler 25 Ekim’i gösterirken Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay “9 gündür devam eden operasyon, ABD ve Rusya ile varılan mutabakat sonucunda başarıyla sonuçlandırmıştır” açıklamasında bulundu.
26 EKİM; Türk ordusu tarafından harekât bölgesine saldırılar düzenleyen rejim ve YPG hedefleri vuruldu.
28 EKİM; Rusya ile yapılan anlaşma kapsamında sınırdan 30 km derinliğe çekilmesi beklenen YPG’li teröristlerin hala bölgede bulunduğu açıklandı. Resulayn ve Tel Abyad arasında 40’tan fazla köy ele geçirildi.
3 KASIM; Barış Pınarı Harekatı’nın başlangıcından bu yana resmi açıklamalara göre;
- 10 askerimiz şehit oldu. 144 askerimiz yaralandı.
- 900’ünden fazla terörist etkisiz hale getirildi.
- 4 bin 219 km2 alanda 558 yerleşim yeri YPG’den arındırıldı.
- SMO ise 137 şehit verirken 508 personeli yaralandı.
3 Kasım’dan 1 Aralık tarihine kadar olan sürede Suriye Milli Ordusu’ndan 224 personel şehit olurken, 692 personel yaralandı. YPG’li teröristler toplamda 3 kez bombalı saldırı gerçekleştirdi ve bu saldırılarda 8 sivil hayatını kaybetti. Milli Savunma Bakanlığı’nın 21 Kasım tarihinde yaptığı açıklamaya göre;
- 145 km uzunluğunda 30 km derinlikte güvenli bölge sağlandı.
- Harekât bölgesi temizlendi.
- Harekat en son terörist etkisiz hale getirilene kadar devam edecek.
(KAPAK FOTOĞRAFI HARP TARİHİ İSİMLİ YOUTUBE SAYFASINDAN ALINMIŞTIR.)
(GENEL KAYNAKLAR: STRATEJİKORTAK – TSKMAP – SURİYEGÜNDEMİ – TRTHABER – ANADOLU AJANSI)
