Gelişim psikolojisinden yararlanarak öğrencilerde görülen özellikleri tespit etmeye çalışır. Kişilerin gelişim özelliklerini ve öğrenme yöntemlerini gözlemleyerek eğitim-öğretim alanını verimli kılmaya çalışan bilim dalıdır. Dört tane alt dalı bulunmaktadır. Fakat genellikle öğrenme psikolojisi ile gelişim psikolojisi etrafında çalışır.
a. Öğrenme Psikolojisi: İstenilen davranışların kazanılması için öğrenmeye ihtiyaç duyulur. Bir öğrencinin nasıl eğitileceği konusunda öğrenmenin nasıl olabileceğini bilinmesi gerekmektedir. Bu yüzden öğrenmenin temellerini ve özelliklerini öğrenme psikolojisi incelemektedir.
b. Gelişim Psikolojisi: Gelişim, bir bireyin anne karnında döllenmesinden birey oluşuna kadar ki sürecini kapsamaktadır. Eğitim psikolojisinin de temelidir. Bireyin gelişimsel davranışlarının temellerini ve özelliklerini ortaya koymaya çalışır.
Rehberlik(Ruh sağlığı): Sonraki yıllarda ayrı bir uzmanlık alanı olmuştur. Öğrencilerin sorunlarını kendilerinden dinleyip yardımcı olmaya çalışmaktadır.
Ölçme ve Değerlendirme: Bu da ayrı bir uzmanlık alanı olmuştur. Ölçme ve değerlendirme; öğrenmenin ve öğretmenin etkinliğini belirtme ve arttırmak için yapılan, eğitimle ilgili bilgilerin toplanmasını ve yorumlanmasını kapsayan çok basamaklı ve sistemli bir süreç olarak uygulanmaktadır.
Eğitim Psikolojisinde Yararlanılan Yöntemler
1. Gözlem Yöntemi
İç Gözlem: Kişinin ruhsal süreçlerini iç bakış yöntemiyle ona gösterilmesini denir. Bir insana kızdığımız zaman “bunu bana nasıl yapar” demek de bir iç gözlem yöntemidir. Bir hata yaptığınızda da bunun hesaplaşmasını yapmak da bir iç gözlem yöntemi örneğidir.
Dış gözlem: Psikolojik bir durumu dışarıdan incelemeye denir. Korku veya heyecan gibi davranışların bir ölçü eşliğinde değerlendirmek gibi düşünülebilir. Piaget ve Geselle bu yöntemi kullanmışlardır. Yöntem ikiye ayrılmıştır:
2. Deney Yöntemi
Herhangi bir örneklemin ya da farklı örneklemlerin, bir grubun üzerinde yaptığı etkilerin arasındaki ilişkiler ve bağlantıların denetiminin yapıldığı yöntemdir. Yöntem içerisinde değişkenler mevcuttur. Bunlar bağımsız ve bağımlı olarak ikiye ayrılır. Bireye, zamana ve ortama uygun olarak farklı değer alabilmeleri hakkındadır. Ayrıca kontrol grubu da araştırma sürecinde ele alınmayan yani etkilenmeyen grup olarak sadece gözlemlenen gruptur.
Bir örnek ile açıklamak gerekirse: Sigaranın sağlığa zararlı olup olmadığını araştıran bir deneyde sigara bir bağımsız değişkendir. Yani etki edendir. Sigaranın etki alanında olanlar ise sigarayı içen kişilerdir. Onlar ise bağımlı değişkendirler. Sigara içen ve içmeyen arasındaki farklı ortaya koymak için de bir kontrol grubu olan sigara içmeyenlerin gözlemlenmesi gerekmektedir.
3. İstatistiksel Yöntem
Psikolojik bir olgu ve olaydan elde edilen bilgilerin sayısal ifadeleri, sınıflandırmaları ve aralarındaki bağlantıları ilişkilendirme çalışmasına denmektedir. Bu bütün araştırmalarda yer almaktadır.
Klinik Yöntem
Davranışları anlamlandırmak ve anlamakla ilgilenmemektedir. Rahatsızlık veren ve hatalı davranışları direkt olarak iyileştirmeyi amaçlanmaktadır. Bu yöntem eğitim psikolojisinden ise daha çok klinik psikolojisi alanında kullanılmaktadır.
Olay İncelemesi
Bir problemin çözülmesi için gereken bütün bilgilerin bir araya toplanıp değerlendirilmesine olay incelemesi denilmektedir. Bir olayın incelenmesinden bulunan bütün sonuçlarla birlikte bir genelleme yapılır ve tüm öğrencilere yönelik bir çözüm yolları bulmaya çalışılır.
Görüşme Yöntemi
Bir problemin bulunması takdirde ilgili bireylerin görüşünün toplanması yöntemine görüşme yöntemi denmektedir. Kesin olarak objektif görüşler elde edilemeyeceği için fazla güvenli kabul edilmemektedir.
Anket Yöntemi
Bireylerin düşünceleri ve davranışlarını bizzat kendilerine sorup öğrenme yöntemine anket yöntemi denmektedir. Samimi ve dürüst cevap verebilmeleri için doğru sorular sormak gerekmektedir. Çoğunlukla yazılı bir biçimde yapılmaktadır. Kişilerin kendilerini saklama ihtimalleri çok yüksektir. Bu yüzden aslında pek de güvenilir bir yöntem değildir.
Eğitim psikoloji, öğrencilerin daha iyi bir eğitim-öğretim hayatı geçirmesi için kurulan bir psikoloji alt dalıdır ve her ülkede uygulanmaya çalışılmaktadır.