Ortadoğu coğrafyasının içler acısı durumuna baktığımızda, sahip olduğumuz cumhuriyet rejiminin ve yamalı bohça hâlindeki demokrasimizin kıymetini çok iyi anlıyoruz…
Bu aralar Emre Kongar hocamızın “Tarihimizle Yüzleşmek” kitabını okuyorum…
Aslında, daha önce okumuştum ama son baskısını aldım, bunu tekrar okuyorum…
Biliyorsunuz, merhum Adnan Menderes’in sağ siyasetçiler ve sağ ideoloji tarafında yeri çok ayrıdır ve tartışılmazdır.
Bugün kitapta okurken dikkatimi çekti…
İsmet İnönü sayesinde “çok partili demokratik rejime” geçilmesine rağmen… Yani, bir nevi tek parti iktidarından ve tek adam idaresinden İsmet İnönü’nün kendi iradesiyle vazgeçilmesine rağmen…
1950 seçimlerini kazanan ve iktidara gelen Demokrat Parti’nin ve Adnan Menderes’in, bu şansı iyi kullanamadığını fark ettim.
Sonuç itibariyle döneminde birçok ülke tek adam diktatörlükleriyle yönetilmekte iken, İsmet İnönü, ülkemizi çok partili rejime geçirme basiretini gösterebilmiştir.
Ama, gelgelelim ki… Adnan Menderes ve DP ileri gelenleri, demokratik yaşantımızı çoğulculukla “taçlandıracaklarına”… Muhalefetin sesini kesmek, ifade hürriyetini tırpanlamak babında “Tahkikat Komisyonu” kurdurmuşlar.
Evet… Bugün çokça eleştirdiğimiz İsmet İnönü sayesinde çoğunluğa/çoğulculuğa dayalı çok partili demokratik yaşama geçilmesine rağmen, Adnan Menderes ve yol arkadaşlarının bir anlık siyasal ikballer adına, ülkemizi demokratik anlayıştan uzaklaştırması, askerî müdahalenin de önünü açmıştır.
Demem o ki… Demokrasi gibi… Çoğulculuk gibi modern dünyanın birlikte yönetişim araçları öyle kolay elde edilmedi. Bizler, cumhuriyet toplumu olarak bu değerlere Atatürk ve fikir arkadaşlarının sayesinde kavuşabildik.
İşte o yüzden demokrasinin ve çoğulcu siyasal yaşamın değerini bilmemiz gerekiyor. Yazımı bitirmeden önce, Adnan Menderes’i ve yol arkadaşlarını rahmetle yâd ediyorum…
