Sadece başarısız olabilirim endişesinden dolayı, çok istediğiniz bir hayale başlamaktan kaçındığınız hiç oldu mu? Ya da sırf hissettiğiniz bir başarısızlık korkusu nedeniyle, zihninizde kendi işinizi baltaladığınız ve sonucunu görmeden bitirdiğiniz oldu mu? Eğer siz de bu ve bunun gibi davranışlarda bulunuyorsanız kronik olarak başarısızlık korkusundan mustarip olma ihtimaliniz olabilir.
Korku duygusu insan için adeta bir zehir halini alabilir. Korku insanın içindeki tutkuyu, heyecanı, hayalperestliği öldürebilecek kadar güçlü bir duygudur. Bu daima büyüyen korkudan dolayı harekete geçememek, aynen başarısız olup neden başarısız olduğunu fark edememek kadar hatta daha da kötüdür.
Başarısızlık Korkusunun Sebepleri Nelerdir?
Bu soruya bir cevap vermekten önce, başarısızlığın ne demek olduğunu tanımak icap etmektedir. Çünkü her insan için başarısızlık çok farklı anlamlara gelmektedir.
Her insanın inançlarına, hayattaki hedeflerine ve değer yargılarına göre başarısızlık ve başarı tamamen farklı şekilde tanımlanırlar. Yani bir insan için korkunç bir başarısızlık örneği olan bir durum, bir diğer insan için benzersiz bir deneyim fırsatı olarak görülebilir. Fakat bu farklılıklara rağmen her insan hayatınsa an az birkaç sefer başarısızlık korkusu, endişesi yaşamıştır. Başarısızlık korkusu, yani kakorafiyafobi, insanın bir şeyi yapmak istemesi, istek duymasına rağmen, o insana bu isteği hayata geçirmek için alıkoyan olumsuz duygudur.
Psikologlara göre, bu korkunun altında yatan pek çok neden vardır. Öncelikle çocukluk döneminde ailes tarafından destekleyenmeyen ve devamlı olarak olumsuz eleştiriler alan insanlarda çoğunlukla başarısızlık korkusu baş göstermiştir. Bu korku genellikle bu gibi travmatik olaylarla ilişkilendirilmektedir. Bir travmatik örnek olarak da, iş yerinde önemli bir sunumda amatör bir hatanın yaşanması ardından ofis ortamında genel olarak pasifize olmamız önerilebilir.
Başarısızlık korkusunun belirtileri nelerdir?
- Aşırı mükemmeliyetçilik
- İnisiyatif almaktan ve zorlayıcı projelere dâhil olmaktan kaçınma isteği
- Erteleme eğilimi ve bilinçli olarak ihmalkâr davranma
- Kendi kendini sabote etme
Başarısızlık korkusunu yenmek için neler yapılmalı?
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz belirtileri eğer kendinizde de görüyorsanız bu korkularınızın üzerine giderek başlayabilirsiniz. Başarısızlıklarını benzersiz birer dersler olarak görmek için size şu uygulamaları önerebiliriz:
Bütün olabilecek sonuçları masaya yatırın
Aslında tüm korkularımızın temelinde belirsizlik olgusu vardır. Yani, kişinin esas korktuğu şey onu bekleyen negatif olaylar veya durumla değil, bu durumlar konusunda bir öngörüsünün bulunmamasıdır. Bu belirsizlik duygusu endişesine karlık savunma geliştirmesi açısından ona engel olmaktadır. Bu yüzden başarılı olmak istediğiniz ve korktuğunuz işler hakkında enine boyuna düşünerek işe başlamalısınız. Ayrıca bu işle ilgili bütün sonuçları ve olasılıkları kafanızda normalleştirmeye çalışmalısınız.
Korkunuzun gerçek sebebini bulun
Başarısızlık korkusu tek başına değildir, altında başka duygular daha yatıyordur. Neden başarısız olmaktan korktuğunuzu kendinize iyice sorun. Patronunuz tepkisi mi sizi korkutuyor? İşinizi kaybetme korkusu mu? Yoksa alabileceğiniz olumsuz yorumlar mı? Eğer kokunuzun esas kaynağını oluşturan temel faktörleri ortadan kaldırabilirseniz, kendinizi daha güvenli sularda bulabilir ve buna yönelik stratejiler oluşturabilirsiniz.
Pozitif düşüncelere odaklanın
Her işin başında olumlu bir tutum takınmak gerekiyor. Eğer üzerinde çalıştığınız işte pozitif düşünebilirseniz ruh halinizi ve motive oluşunuzu yüksek tutabilir ve kendinizi sabote etmeyi bırakabilirsiniz.
Daima bir B planına sahip olun
Hayatta başarısız olduğumuz anlar gelecek. Planımız tamamen bozulabilecek. Bu yüzden her işinizde daima bir b planı düşünün. Hatta c planı bile yapabilirsiniz. Eğer olur da planınız istediğiniz şekilde ilerlemezse yedekte tutmuş olduğunuz başka bir planı hayata geçirmeye başlayarak başarı ihtimalinizi çok daha yükseklerde tutabilirsiniz.
