Tarihin En Eski Oyunu: Manipülasyon
Etrafınızdaki insanların manipüle edilmekten daima şikayetçi olduğunu duyabilirsiniz. Aileler çocuklarını, öğretmenler öğrencileri, siyasetçiler halkı manipüle etmek ve bu yolla kendi doğrularını onlara kabul ettirmek, onlara kendi dilediklerini yaptırmak isterler. Eğer onların bu zekâ oyunlarında kullandıkları yöntemleri bilirseniz, onlara karşı koyabilirsiniz.
Manipülasyon Nedir? Manipüle nedir?
Manipülasyon basit bir ifade ile; birini herhangi bir konu ile alakalı, bilgisi ve rızası olmadan etkilemek anlamına gelir. Bu bir aksiyona yöneltmek veya bir fikri benimsetmek olabilir. Daha basit bir ifade ile manipülasyon, yönlendirme sanatıdır. Başkalarının fikirlerini, algılarını ve davranışlarını onlara belli etmeden, aldatma yoluyla ve bazı taktikler kullanarak değiştirmeyi amaçlar. Manipülasyon yolları, çoğunlukla manipülasyonu uygulayan tarafın menfaatlerine hizmet etmesi amacıyla kurnaz, sömürücü ve aldatıcıdır.
Manipülasyona Kimin, Neden İhtiyacı Var?
İnsanlar, özellikle de üzerinizde otorite sahibi olan insanlar, sizin belli düşüncelere sahip olmanızı ve belirli kararlar almanızı arzularlar. Ama bu kararları almanızda herhangi bir etkileri olmadığına sizi inandırmak isterler. Aslında kararlar daima onlara aittir. Aksiyonlarımızın sonucunda eğer mutsuz olursak bu bizim değil onların suçudur. Ama onlar bunu bilmemizi asla istemezler. Yani özetle, manipülasyon yöntemlerinden yararlananlar genellikle güç sahipleridir. Bu büyük bir güç olabileceği gibi ailenin yaşça büyüğü olmak gibi sembolik bir güç de olabilir. Yani tüm ülkeyi yönetiyor da olabilirler yalnızca ebeveyniniz de olabilirler. Bu insanların temel amacı kendi menfaatlerine hizmet etmektir.
Gün içinde farkında olmadan manipülasyona maruz kalıyor olabilir miyiz?
Elbette. Aksini söylemek ne yazık ki mümkün değil. Çünkü yalnızca birebir insan ilişkilerinde değil, markalarla ve şirketlerle olan ilişkilerimizde de zihin oyunlarından ve manipülatif söylemlerden kaçamıyoruz. Yani sadece insanlar değil kurumlar da bizi etkilemeye çalışıyor. Markaların ve şirketlerin de birer otorite sahibi olduğu düşünülürse aslında yaşadığımız şey oldukça normal. Çünkü onlar da bizim en azından satın alma alışkanlıklarımızı değiştirmek istiyorlar. Manipülatif söylemlerin reklamlardan veya tanıtım yazılarından farkı şudur: Reklamlar veya bu tip yazılar size niyetlerini açık ederler.
Oysa manipülatif söylemler doğrudan ne yapmanızı istediğini açık etmez. Size öyle bir üslupla yaklaşırlar ki söyleme maruz kaldığınızda o konuyla alakalı fikrin doğrudan size ait olduğunu zannedersiniz. Bu söylemler daima asıl niyetlerini gizleyip sizi duygularınızdan veya insan olmanın getirdiği zayıf yönlerinizden vurmaya çalışırlar. Manipülasyon sadece bir insanı bir aksiyona itmek veya onun bir konudaki fikrini değiştirmek değildir.
Aynı zamanda Bu insanlar manipülatif söylemler kullanarak sizin karakterinizdeki bazı özellikleri değiştirmek de isteyebilirler. Kendinize olan saygınızı kaybettirmek, kendinize olan güveninizi sarsmak da bu insanların hedefleri arasında olabilir. Çünkü eğer öz saygınızı yitirir ve herhangi bir konuda yetersiz olduğumuza inanırsanız bu insanların sizi yönlendirmesi çok daha kolay olacaktır.
Peki manipülatif insanlardan ve onların oyunlarından nasıl kaçarız?
Bunun ilk yolu insanın kendi zihnine güvenmeyi başlamasıdır. Elbette başkalarının fikirlerini duymak ve aksiyonlarımız için başkalarından onay almak hepimiz için çok rahatlatıcıdır. Ama bazen onay beklediğimiz bu anlar bizi manipülatif zihinlere karşı savunmasız bırakabilir. Çünkü manipülatif insanlar ve daha önce de söylediğimiz gibi manipülatif söylemlere sahip olan kurum ve kuruluşlar için ilk büyük adım onlara fikirlerini sormanızdır. Elbette sizi yönlendirmediğine %100 emin olduğunuz insanlara fikir danışmak oldukça normaldir.
Ama özellikle kendi doğrularını sizde kabul ettirmek isteyen insanlar için o ilk soru, oyunlarına başlayacakları andır. Kendinize sık sık herhangi bir konu hakkında düşünmek ve aksiyona geçmek için yeterli olduğunuzu hatırlatın. Sizi ilgilendiren konularda son sözü siz söyleyin. Kendinize güvenin çünkü güveninizi kaybettiğiniz anda saldırılara açık hale gelirsiniz. Ve en önemlisi daima çevrenize göz gezdirin. Etrafınızdaki insanlara koşulsuzca güvenmeden önce onların sizinle nasıl bir bağ kurduğunu ve sizin üzerinizde nasıl bir etki bırakmak istediklerini anlamaya çalışın.
Herkes kendi hayatının efendisidir. Ve kimse kendini, bu hayatı bir başkasının aklı ile yaşamak zorunda hissetmemelidir.
Önerilen İçerik: Seth Godin’den Dünyayı Değiştirecek İnsan Olabilmek için İpuçları
