Dr. Paul Joseph Goebbels 1933-1945 yılları arasında Halkı Aydınlatma ve Propaganda Bakanlığı yapmış Alman politikacı ve Nazi Almanyası’nın ikinci şansölyesidir.Aynı zamanda Adolf Hitler’in en yakın arkadaşlarından biri ve en sadık yandaşıydı.Bu yazımda Joseph Goebbels’in hayatından,siyaset-sosyoloji bilimi,uluslararası hukuki yönünden ve günümüze olan etkisinden bahsedilmektedir.
Hayatı
Joseph Goebbels 29 Ekim 1897 tarihinde Rheydt, Mönchengladbach, Almanya’da bir muhasebecinin oğlu olarak doğmuştur.Tam ismi Paul Joseph Goebbels’dir.1916 yılında liseden mezun oldu.Liseden mezun olmasının ardından Birinci Dünya Savaşı’na gönüllü asker olarak gitmek istedi fakat sağ ayağındaki problem sebebiyle fiziksel engelli sayılmasıyla savaş hizmetine uygun bulunmadı ve kısa süreliğine Vaterlandisches Hilfswerk’te büro askeri oldu.Beş sene süresince Heidelberg Üniversitesinde lisans eğitimini tamamladı.Burada özellikle tarih olmak üzere Alman filolojisi ve antik filoloji dersleri aldı.1921 yılında Heidelberg Üniversitesi’nde 19. yüzyıl romantik draması üzerine yazmış olduğu tez ile “Alman Felsefesi” alanındaki doktorasını tamamlamış ve 1922 yılında Dr. Phil. ünvanını almıştır.Joseph Goebbels, eğitim hayatını tamamlamasının ardından Westdeutsche Landeszeutung gazetesinde kısa süreliğine gönüllü olarak çalışmıştır.Goebbels’in yazar olma tutkusu ve isteği vardı.Ayrıca yarı otobiyografi kitabı olan Michael’ı yazdı.Bu kitap içerisinde Goebbels’in fiziksel engelinden,kısa boyundan,koyu ten rengi ve saçları sebebi ile ne kadar psikolojik bir bunalımda olduğu açık bir şekilde anlaşılmıştır.Goebbels roman dışında oyun da yazmış ancak bu tutkusunu ileri evrelere kadar taşıyamamıştır.1929 senesine kadar kitabını yayınlayacak kişiyi bulamamış oyunları ise hiç sahneye koyulmamıştır.Maddi anlamda kötü bir durumda olan Goebbels,banka memurluğu ve bir borsa şirketinde komisyonculuk da yapmıştır.Bu dönem içerisinde Friedrich Nietzsche,Oswald Spengler ve en önemlisi antisemitist yani yahudi karşıtı olan Houston Stewart Chamberlain’dan etkilenen Goebbels’in siyasi düşüncelerinin temelini oluşturmuştur..Antisemitist fikirlere iyi bir şekilde hakim olmaya başlamıştır.Joseph Goebbels Nazi Partisi ile ilk kez 1923 senesinde tanıştı.Nazilerin milliyetçilikleri ve komünistleri alaşağı etmeleri Goebbels’de hayranlık uyandırmıştır.1923’teki birahane darbesinden dolayı Adolf Hitler’in tutuklanması partiyi lidersiz bir durumda bırakmıştır.1924 yılının sonlarına doğru partiye üye olan Goebbels’in siyasi olarak gelişimi Bavyera Eyalet Parlamentosu üyesi olan Gregor Strasser sayesinde olmuştur.Gregor Strasser Mart 1924 de Kuzey Almanya’nın Nazi organizatörü olmuştur.1924 senesinde Rheinland’da Nasyonal Sosyalist Özgürlük Partisi’nin kurucuları arasından biri olarak olarak Völkische Freiheit gazetesinin yayın yönetmeni oldu.1925’te partinin basın organlarından National-sozialistische Briefe yani Nasyonel Sosyalist Mektuplar Gazetesi’nde editörlük yapmıştır.Adolf Hitler 20 aralık 1924 tarihinde hapisten çıkmasının ardından Goebbels,Hitler’in liderliğini tanıyıp ona sadık kalacağına söz vermiştir.Goebbels’in becerilerinin farkına varan Adolf Hitler,Goebbels’i Berlin Bölge İdareciliği görevine terfi ederek ödüllendirmiştir.1926 Nisan ayında Hitler ile görüşmesinin ardından Hitler’e tüm sadakati ile bağlandı.Hitler aynı yılın sonbaharında Goebbels’i terfi ettirdi ve ondan ‘kızıl’ Berlin’e giderek orada Nazi teşkilatını tesis etmesini istedi.Solcuların kalesi olarak bilinen Berlin’de, propaganda becerisini ilk kez gösterme fırsatı yakaladı.Berlin aynı zamanda şiddeti keşfettiği ve ondan zevk aldığını anladığı yer oldu.Emrinde olan Nazi SA yani Fırtına Bölüğü üyesi olan gençleri sosyal demokratların üzerine salıyor,sokaklardan,barlardan,sosyal mekanlardan sosyalist olanları püskürtüyordu.Tarih sokaklarda yapılmıştır diyordu.Eski sol görüşlü olan arkadaşlarına ise,Köpeklerinizi bağlayın,içimdeki şeytanı sokağa salarsam hiçbiriniz durduramazsınız tehdidinde bulunuyordu.1927 senesinde Goebbels, Atak yani Der Angriff isimli haftalık Nasyonel Sosyalist gazetesini aynı zamanda Nazi propaganda bültenini çıkartmaya başladı.Gazetenin yayın yönetmenliği görevini de yaptı.Bu hareketi Goebbels’i progpaganda bakanlığı görevine kadar götürmüştür.Joseph Goebbels kitleleri etkileyici bir duruma sokup saatlerce ayakta kendisini dinleyebilir yapıyor,onlara marşlar söyletip,kollarını kaldırtıp kitlesel çapta yeminler yaptırıyordu.Tüm bunları o anın coşkusundan dolayı değil,kitle psikolojisi hesabı ile oldukça planlı yapıyordu.İnsanların eğitilmesi düşüncesine sıcak bakmıyordu.İnsanları belirli siyasi hedefler için devamlı psikolojik olarak hazır tutulması gereken araçlar olarak görüyordu.Nasyonal sosyalizm benim dinimdir.Partim benim mabedimdir ifadeleriyle konuşacaktı.1930, 1932 ve 1933 yıllarındaki seçimleri ile Adolf Hitler’in 1932 yılındaki devlet başkanlığı seçiminin kampanyasını o idare etti.Bu seçimlerde bir propaganda-organizasyon becerisini gösterdi.Meşaleli yürüyüşler,bando takımları,kitlesel korolar gibi yeni teknikler özellik ile heyecan ve gurura aç olan Alman gençlerinin ilgisini partiye çekmekte önemli rol oynadı.Devamlı yeni sloganlar üretiliyor,sinema ve radyo etkili bir şekilde kullanılıyordu.Nazi Almanyası’nda Adolf Hitler’in en yakın arkadaşları arasından biri olan Joseph Goebbels 1933-1945 yılları arasında Halkı Aydınlatma ve Propaganda Bakanlığı görevini yapmıştır.Adolf Hitler’in en sadık yandaşıydı.Kendisi coşkulu-enerjik hitap becersi ile sert antisemitik düşünceleri ve kitlesel çaptaki propagandanın Büyük Yalan ismi ile bilinen tekniğini kullanmadaki profesyonelliğiyle bilinirdi.1927 senesindeki girişiminin ardından Adolf Hitler, Goebbels’i partinin propaganda idarecisi olarak atamıştır.Bu dönem içerisinde Goebbels etkili bir şekilde çalışmış Adolf Hitler’i Führer olarak göstermeye başlamıştır.Halka naziliği,antisemitistliği medyanın her alanını kullanarak aşılamıştır.Günlük propagandalar yapan Goebbels Nazi Partisi’nin en etkili isimler arasından birisi olmuştur.1932 senesinde Adolf Hitler’in vermiş olduğu emir üzerine Yahudi boykotunu başlatmış ve halkı bu boykotta yönlendirmeyi başarmıştır.Bir senenin ardından Yahudi kitaplarını yaktırmış bunu yaptığı esnada Yeterince Almanca kitap yok,yahudi entellektüelliği sona yaklaşmıştır demiştir.1933 yılında partinin iktidara gelmesi ile beraber Goebbels de partinin propaganda bakanlığı görevine getirilmiştir.İkinci Dünya Savaşı esnasında Goebbels’in propaganda becerisi en üst durumdadır.Mağlup olunan savaşları kazanılmış gibi halka aktarıyor dolayısıyla halk desteğini sağlıyordur.Joseph Goebbels,Yeni Almanya’yı simgelendiren etkili bir eylemi düzenledi.10 Mayıs 1933 tarihinde düzenlediği Nazi gençlerine,Alman halkının okumamasına karar verdikleri 20000’den fazla kitabı kütüphanelerden toplatmasıyla Berlin’de Bebelplatz meydanında imha ettirdi.Goebbels kitap yakma töreninde solcular,liberaller,Alman olmayanlar ve Yahudiler tarafından yazılan tüm kitapları lanetlediğini ifade etti ve ‘Almanların ruhunu temizliyoruz’ ifadeleriyle de konuştu.Batı kamuoyunun Nazi partisinin tehdidini gerçek anlamda hissetmeye başladığı tarih bu dönem içerisinde oldu.Ancak belirtileri aslında birkaç senedir geliyordu.Mesela 5 Aralık 1930 tarihindeki Goebbels Nazi gençleri ile birlikte Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok isimli filmin Berlin’deki açılış galasını basarak filmin gösterimini engellemişti.Kendilerine itiraz da bulunan seyircileri de dövmüşlerdi.Bunun nedeni ise Nazilerin bu filmi Almanlara göre uygun bulmamasıydı.Nazi iktidarı dönemi içerisinde de tamamen yasaklanacak filmler arasında yer aldı.Propaganda Bakanlığı’nın her geçen gün ciddi derecede artan ağır baskıları karşısında çok sayıda sosyalist,liberal veya Yahudi kökenli,sanatçı,müzisyen,yazar ülkeden göç etmeye başladı.Yahudi olmayan ve dünyaca ünlü bazı aydınlar 1930’lu yılların ortalarına kadar mevkilerini koruyabildiler fakat ardından onlar da yerlerinden oldu.Nazi iktidarının ilk zamanlarında Nazi olmayan aydın ve sanatçılara olan baskılar bireysel nedenlerle yapılıyor gibi görülse de Propaganda Bakanlığı’nın konuya hiç bir şekilde bireysel bakmadığı kısa sürede ortaya çıktı.Artık Almanya’da yayımlanan tüm ulusal ve yerel gazeteler,yayınevleri,tiyatrolar,yazılan romanlar,sahnelenen tiyatro oyunları,konserler,Propaganda Bakanlığı’nın tam denetimine bağlandı.Nazi partisinin iktidarı zaman içerisinde güçlendikçe partinin ilgili birimlerine bağlı olmayan hiçbir sanatçı eser üretemez oldu.Bağlılığını sergileme ve iyi tavır-davranışlarda bulunma koşulu vardı.Bu da Goebbels’e ülkedeki aydınlardan rüşvet toplama olanağı verdi.Ayrıca bulunduğu bakanlıkta ciddi bir bütçe belirlendi.Dolayısıyla Nazilerin tarafını tutan aydın ve sanatçılara cazip maaşlar bağlanarak sadakatleri satın alındı.Nazilere sadık olmayı kabul eden sanatçılara maddi destek yapıldı.Goebbels opera ve senfoniler gibi bazı üst seviyedeki kültür etkinliklerinin sürdürülmesinin onaylamasının da hem Nazilerin uluslararası prestiji hem de orta ve üst şehir sınıfın partiye desteğini sağlamanın önemli olduğu fikrindeydi ve partisini de buna ikna etti.Adolf Hitler’in Müzisyen Vilhelm Richard Wagner ve Alman klasik sanatına düşkünlüğü de bu konuda Goebbels’e destek vermesine yetti.Joseph Goebbels, Magda Goebbels ile 1931 senesinde evlendi.Bu evlilikten 6 tane çocuğu oldu.1944 senesinde Goebbels savaş projesini geliştirip tavsiye de bulunmuştur.Bu proje Alman ekonomisinin ve Alman halkının eforunun tamamının savaş için kullanılmasını öngörüyordur.Proje onaylanmış ve Goebbels projenin başına yetkili komutan olarak da atanmıştır.Ancak Almanya savaşta mağlup olmuştur.Savaş mağlup olunduğunda Hitler son isteği olarak Goebbels’i şansölye görevinde olmasını istemiştir.Adolf Hitler’in intihar ettikten sonra 1 günlüğüne Üçüncü Reich’ın Şansölyelik görevinde bulundu.Ölümüne son saatler kala karısı Magda Goebbels önce 6 çocuğunu zehirleyerek öldürdü.Kısa süre sonra Goebbels önce karısını sonra da kendisini silahla vurdu.Karısının ve kendisinin cesetleri vasiyeti üzerine yakıldı.Joseph goebbels 1 Mayıs 1945 tarihinde Berlin, Almanya’da ölmüştür.
Siyaset-Sosyoloji Bilimi Yönü
Joseph Goebbels’in siyaset ve sosyoloji üzerindeki etkisi,Nazi Almanyası’nın en karanlık dönemlerinden birinde yoğunlaşmıştır.Goebbels, Adolf Hitler’in en güvendiği isimlerden biri olarak, Nazi propagandasını şekillendirmek ve Alman halkını yönlendirmek için güçlü bir araç olarak gördüğü medyayı kullanmıştır.Siyaset açısından,Goebbels’in etkisi propaganda aracılığıyla halkın düşüncelerini ve davranışlarını şekillendirme yeteneğinde yatar.Nazi rejiminin ideolojik temellerini güçlendirmek için propagandayı kullanarak,Alman halkını Hitler’in liderliği ve Nazi partisinin politikalarına inandırmak için her türlü manipülasyonu sergilemiştir.Goebbels’in propaganda faaliyetleri savaş çabalarını desteklemek ve düşmanları kötülemek için kullanıldı ve bu da Nazi ideolojisinin yayılmasına ve güçlenmesine katkı sağladı.Sosyoloji açısından Goebbels’in yaklaşımı toplumun psikolojik ve duygusal dinamiklerini manipüle etmeye dayanmıştır.Propaganda aracılığıyla halkın duygusal tepkilerini kontrol etmek ve Nazi rejiminin mesajlarını kabul etmelerini sağlamak için medya araçlarını etkin bir şekilde kullanmıştır.Bu sosyolojinin, toplumun davranışlarını ve algılarını anlama ve manipüle etme alanının önemli bir örneğidir. Goebbels’in propaganda faaliyetleri, Nazi Almanyası’nın totaliter kontrolünü pekiştirmiş ve muhalif sesleri bastırmıştır.Ancak Goebbels’in siyasi ve sosyolojik etkileri genellikle insanlık tarihindeki en karanlık dönemlerden biriyle ilişkilendirilir.Onun propagandacılığı Nazi rejiminin insan hakları ihlalleri,toplu katliamlar ve soykırım gibi korkunç suçlarını meşrulaştırmak için kullanılmıştır.Goebbels’in çalışmaları totaliter rejimlerin insanları kontrol etme ve ideolojilerini yayma çabalarının acı bir hatırası olarak hatırlanır ve Nazi Almanyası’nın vahşi doğasını anlamak için derin bir tarihsel analize ihtiyaç duyar.
Joseph Goebbels’in Faaliyetlerinin Uluslararası Hukuki Yönü
Joseph Goebbels Nazi Almanyası’nın en önemli propaganda uzmanlarından biriydi ve faaliyetleri uluslararası hukuk açısından çeşitli sorunları beraberinde getirdi.İlk olarak Goebbels’in propaganda faaliyetleri insan hakları ihlallerine katkıda bulundu.Nazi rejimi altında Yahudilere,Romanlara siyasi muhaliflere ve diğer azınlıklara yönelik sistematik zulüm ve soykırım gerçekleşti. Goebbels’in propagandası bu ihlalleri örtbas etmeyi ve uluslararası toplumun dikkatini dağıtmayı amaçladı bu da insan haklarına ve uluslararası hukukun temel ilkelerine açık bir meydan okuma olarak görüldü.İkinci olarak Goebbels’in propaganda faaliyetleri savaşın yasal sınırlarını aştı.Nazi Almanyası’nın savaş propagandası savaş suçlarına ve saldırganlığa meşruluk kazandırmayı hedefledi.Uluslararası hukuk sivil halkın korunmasını ve savaşın yasal sınırlarını belirlerken, Goebbels’in propagandası bu ilkeleri ihlal etti ve savaş suçlarına teşvik etti.Üçüncü olarak Goebbels’in propagandası Nürnberg Mahkemeleri’nde önemli bir rol oynadı.İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Nazi liderleri savaş suçları ve insanlık suçlarından yargılandı. Goebbels’in propaganda faaliyetleri, savaş suçlarına ve insanlık suçlarına katkıda bulunan bir unsur olarak kabul edildi ve bu durum uluslararası hukukun savaş zamanında propaganda faaliyetlerini nasıl ele aldığını gösterdi.Son olarak Goebbels’in propagandası saldırgan dış politikayı teşvik etti. Nazi Almanyası’nın saldırgan politikalarını meşrulaştırmayı amaçlayan bu propaganda, uluslararası hukukun barışı koruma ve savaşa karşı caydırıcılık ilkeleriyle çelişti.Goebbels’in faaliyetleri uluslararası toplumda derin endişe ve kınama uyandırdı ve Nazi rejiminin savaş suçlarına ve insanlık suçlarına karışmış olduğunu ortaya koydu.Bu nedenle Goebbels’in propagandası uluslararası hukuk açısından ciddi bir sorun teşkil etti ve savaş sonrası dönemde bu suçlar için hesap verilmesi gerekti.
Günümüze Etkisi
Joseph Goebbels’in 21. yüzyıla etkileri Nazi Almanyası dönemindeki propagandacılık ve manipülasyon tekniklerinin modern dünyadaki yankılarıyla kendini göstermektedir.Goebbels, medya aracılığıyla kitlesel bilinç kontrolünü sağlamak için güçlü bir propaganda makinesi kurmuş ve toplumu Nazi ideolojisi doğrultusunda yönlendirmiştir.Bu taktikler günümüzde bile politikacılar,kuruluşlar ve hatta bazı medya organları tarafından kullanılmaktadır.Goebbels’in manipülatif söylem ve yanıltıcı bilgi yayma stratejileri,modern siyasi kampanyalarda ve dijital iletişim ortamlarında gözlemlenebilir.Özellikle sosyal medya platformları,bilgi kirliliği ve yanlış bilginin yayılması konusunda Goebbels’in propagandacılığının modern bir versiyonunu sunmaktadır.Bu durum,toplumların bilgiye erişimini zorlaştırabilir ve kamusal tartışmaları bozabilir.Ancak 21. yüzyılda insanlar,bilgiye daha hızlı erişme ve farklı kaynaklardan bilgiye ulaşma imkanlarına sahiptir.Bu durum Goebbels’in propagandacılığının etkilerine karşı daha dirençli bir toplum oluşturma potansiyeline sahiptir.Goebbels’in etkileri aynı zamanda medyanın gücünü sorgulama ve demokratik değerlere daha fazla saygı duyma eğilimini de tetiklemiştir.Bu bağlamda toplumlar bilinçli bir şekilde bilgi arama ve değerlendirme becerilerini geliştirmekte ve manipülasyona karşı daha duyarlı hale gelmektedir.Goebbels’in 21. yüzyıldaki etkileri, medyanın ve bilginin doğru kullanımı konusundaki tartışmaları canlı tutarak toplumların demokratik değerleri koruma ve güçlendirme çabalarına katkıda bulunmuştur.
Joseph Goebbels Nazi Almanyası döneminde propaganda ve manipülasyonun karanlık bir örneği olarak öne çıkmaktadır.Siyasi bir figür olarak Goebbels’in propaganda becerileri ve ideolojik bağlılığı Nazi rejiminin totaliter kontrolünü güçlendirmiş ve insan hakları ihlallerine katkıda bulunmuştur.Sosyolojik açıdan Goebbels’in toplumu yönlendirme ve kontrol etme çabaları, insan psikolojisi üzerinde derin etkiler bırakmış ve Nazi ideolojisinin yayılmasına katkı sağlamıştır.Günümüzde Goebbels’in propagandacılığının modern versiyonları hala mevcut olup,medyanın gücünü sorgulama ve bilgiye erişim konularında toplumsal bilinçlenme önemli bir rol oynamaktadır.Goebbels’in etkileri demokratik değerlere saygı duyma ve manipülasyona karşı dirençli bir toplum oluşturma çabalarını güçlendirme açısından önemlidir.Bu nedenle tarihsel deneyimlerimizden ders çıkararak bilgiye erişim ve medya manipülasyonu konularında daha bilinçli bir yaklaşım benimsemek hayati öneme sahiptir.
—KAYNAKÇA—
Wikipedia
Demokrasinin Karanlık Yüzü-Michael Mann
Evrim Ağacı
Medium
Amerika Bülteni
DW
Emanuel Ringelblum Yahudi Tarihi Enstitüsü
Medya Scope
Georgia Holokost Komisyonu
Leland Stanford Junior Üniversitesi
University Of Kentucky
Morehead State University
Cardiff University
University Of Richmond
Yale Journal Of Law
The National WW2 Museum/New Orleans
PBS
T24
Onedio
BBC
CNN
Holocaust Encylopedia
Normandy 1944
The Guardian
The New York Times
New World Encylopedia
Millitary Wiki
WW2 Days
The Collector
UBC Blogs
Joseph Goebbels-Eric A. Johnson (2014)
Sciences Po
The Economic Times
