İFADE-İ MERAM
Görüyoruz ki ahalimiz ekseriyetle makalat-ı ilmiye ve hissiyeden ziyade havadis okumak istiyor. Bundan evvelce bu ihtiyaca göre “Rumeli Telgrafları” namiyle bir ilave neşrine çalışmış isek de, gerek vukuat-ı cariyenin ehemmiyetsizliği ve gerek mezkur nüshaların hacimsizliği matlub derecede revaç ve rağbet hasıl etmedi.
İşte o günden beri gerek mertebeler yetiştirmek ve gerek esbab-ı maddiye ve ma’neviyeyi te’min ve ıhzar için elden geldiği kadar çalıştık ve lehü-l Hamd “Rumeli”ye ilave-i mahsusa olmak ve dünyanın en mühim havadisleri hülasasını neşr ile kari’lerin rağbet ve teveccühlerini celb eylemek üzere, şu gazeteciği te’sis eyledik. Her hal-u karda gayret ve hulus niyet bizden, tevfik ve nusret Allah’dandır.
RUSYA İNKILABDA
Rusya’da iğtişaş yine büyüyor. Bir-iki aydır ihtilaller azalmış ve gay-ı ihtilal sükuna varmış gibi göründü. Fakat vukuat-ı hazıra isbat ediyor ki Rusya’da fikr-i necat ve hürriyet aleni, hafi tevsi”den bir an hali değil.
Ruslarda fikr-i hürriyet ve ve milliyetin derece-i şiddet ve tevsi”ni anlamak için DUMA’nın ahvaline bir nazar-ı ibret atfı kifayet eder.
Şimdiye kadar DUMA’da hükümet-i hazıra-ı tarafdarani ile hürriyetperver meb’uslar arasında, öyle ateşin münazarat ve münazaat hadis ve cari oldu ki, bunların her biri tarih-i alem için bir sahife-i tekamül ve mealidir dense becadır(!).
Hele üç-dört gündür DUMA’da heyet-i vükela ile meb’usan-ı hürre arasında vakı’ ve cari olan ihtilafat ve münazaa pek şiddetli gidiyor. Vuruş hali gösteriyor ki, Çar ve hükümetinin DUMA’ya karşı kuvvet-i nüfuzu ve tahakkümden sükut üzere gibi bir şeydir. Vakıa Rusların hürriyet-i kamileye mazhariyetlerinde henüz su götürdüğü(?) yerler çoksa da, alev bu derece bacayı sardıktan sonra kuvve-i istibdadiye ta temelinden sarsılmış demektir.
*********
Evvelki gün DUMA’da heyet-i vükela, fukarayı ahalinin muzig ıztırabında ezilmekte olduğu kaht ve ğuladan bahis ile Maliye Nezaretinden elli milyon ruble ianet edilmesini taleb etti.
Müstebid Hükumetlerde adettir. Rical-i memurin kise-i tama’larını dolduracak bir menba-ı servet aradıkları zaman, ya fukarayı ahalinin tehvin ihtiyacatı veya techizat-ı askeriye veya bilmem ne. Hulasa bir desisedir icad eder. Oradan suhuletle intifaa, ihtilasa fersitab olurlar. Bizdeki Hicaz Demiryolları ve emsali misüllü desais de bu cümledendir.
Asrın kemalat-ı fikriyesiyle mütenevver mebusan-ı heyeti vükelanın yani hükümetin bu teklifine karşı öyle şiddetle muka-
[-sayfa bitti-]
