Konumuza geçmeden önce belirtmeliyim ki normalde pozitif psikolojiyle ilgili bir yazı yazma düşüncem yoktu fakat yazmak istediğim konulara baktığımda iki üç tanesinin pozitif psikoloji kavramı olduğunu gördüm. O konuları yazmadan önce giriş yapmam gerektiğini düşündüm. İyi okumalar 😊
Pozitif Psikoloji Nedir?
Pozitif psikoloji, psikolojinin bir dalıdır ve çalışma alanında olumlu özellikler olup insanın potansiyel gelişimin önünü açmayı amaçlamaktadır ve bu gelişimi destekleyen grup ve toplulukların değerlerini ve gelişimini dikkate almaktadır. Aynı zamanda insan yaşamını anlamlı kılmak da pozitif psikolojinin çalışma alanı içindedir (Bulut, 2020).
Pozitif psikoloji sıradan insanın bulunduğu konumdan daha iyi konuma gelmesini sağlamakla uğraşırken aynı zamanda insanın yaşam kalitesini arttırarak problemlerin ortaya çıkışını önlemeyi de amaçlamaktadır (Demir ve Türk, 2020).
Bunların yanı sıra pozitif psikoloji bireyin ve hayatın sadece olumlu yönlerine odaklanmaz. Aksine bireyi ve hayatı bir bütün olarak değerlendirerek negatif yönlerini de kabul eder (Demir ve Türk, 2020).
Pozitif psikoloji sadece klinik problem yaşayan insanlarla ilgilenmemesi açısından önemli bir yaklaşımdır. Çünkü toplumun büyük bir kısmı klinik derecede probleme sahip olmayıp daha doyumlu, kaliteli, mutlu, anlamlı bir yaşam sürdürmeyi arzulayan insanlardan oluşmaktadır (Demir ve Türk, 2020).
Pozitif Psikolojinin Temel Konuları
Pozitif psikoloji alanında birçok kavram vardır, bunlar arasında akış, iyimserlik, psikolojik dayanıklılık, minnettarlık, öz saygı, başa çıkma stratejileri, yaratıcılık, bilgelik, aşk, tutku, empati, özgecilik, öznel iyi oluş, olumlu duygular ve maneviyat gösterilebilir (Bulut, 2020).
Pozitif Psikoloji Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Psikoloji en genel haliyle organizmaların davranış ve zihinsel süreçlerini sistematik biçimde inceleyen bir bilim dalı olarak tanımlanmaktadır. (Feldman, 2015 akt., Bulut, 2020). Bu tanımdan yola çıktığımızda insan yaşamanın çok büyük bir kısmının psikolojinin çalışma alanı içinde olduğunu görüyoruz fakat bazı psikologlar bu durumun yaygın olmadığını, günümüzde ağırlıklı olarak insanların olumsuz yönlerinin çalışıldığını savunmaktalar (Bulut, 2020).
Bir çalışmada bu görüş üç gerekçeyle açıklanmıştır. Bunlardan ilki psikologların acı çeken ve yaşantısından memnun olmayan insanlara yardım etme isteğidir. İkinci gerekçe İkinci Dünya Savaşı’na dayanmaktadır. İkinci Dünya Savaşı ile finans ajanslarının psikopatolojiyi ve diğer sorunları önlemesi ilgiyi bu yöne kaydırmıştır. Üçüncü sebep olarak insanların doğasının zaten olumsuza yatkın olduğu öne sürülüyor (Bulut, 2020).
Bu gerekçelerin yanı sıra hümanistik psikolojinin kümülatif ampirik temellerinin yetersiz olması, psikolojik sorunları önlemeden çok psikolojik sorunların tedavisine odaklanılması ve insan yaşamını bütüncül olarak ele alamaması gibi eleştiriler de yöneltmekteler (Bulut, 2020).
Her ne kadar pozitif psikolojinin kökeni çok eskilere dayanıyor ve pozitif psikolojinin resmi varlığından önce de insanın olumlu özelliklerine dikkat çeken birçok bakış açısı sunulmuş olsa da pozitif psikolojinin kurucusu Martin Seligman ve resmi olarak kurulma zamanı Seligman’ın 1998 Amerikan Psikoloji Derneği başkanlığı dönemi olarak belirtilmektedir. (Demir ve Türk, 2020).
Seligman ve Csikszentmihalyi’ye göre psikoloji sadece kötü olayları onarmakla, psikopatolojiyle, zayıf yanlarımızla değil pozitif özellikleri oluşturmak ve geliştirmekle, güçlü yanlarımızla da ilgilenmelidir (Csikszentmihalyi ve Seligman, 2000 akt., Bulut, 2020).
Pozitif Psikolojiye Yöneltilen Eleştiriler
Pozitif psikolojinin psikoloji bilimine birtakım eleştiriler yönelterek ortaya çıktığını söylemiştik. Bu eleştirilerin yanı sıra pozitif psikoloji de bazı eleştiriler almıştır. Örneğin pozitif psikolojinin bir mutluluk bilimi (happiology) olduğu iddia edilmektedir ancak Seligman, pozitif psikolojinin bir çok çalışma alanı olduğunu, pozitif duyguların yanı sıra olumlu özelliklerin de çalışma alanları içinde olduğunu belirterek mutluluğun sadece üçte bir oranda yer aldığını söylemiştir (Seligman,ve Pawelski, 2003 akt., Bulut ve Subaşı, 2020).
KAYNAKÇA
Bulut, S. (2020). Pozitif psikolojiye giriş. Nobel
Demir, R. ve Türk, F. (2020). Pozitif psikoloji: Tarihçe, temel kavramlar, terapötik süreç, eleştiriler ve katkılar. Humanistic Perspective, 2
