Aya Yorgi Kilisesi ve Büyükada Kiliseleri

Dileklerinin gerçekleşmesini isteyenlerin uğrak noktası; Büyükada Aya Yorgi Kilisesi hikâyesi ile de çok özel.

Hıristiyanlar tarafından en çok ilgi gören kilise olmasının yanı sıra diğer dinlerin mensupları tarafından da sıklıkla ziyaret edilen, daha yokuşunu tırmanırken çaputların ağaçta bıraktığı çeşitli niyet ve dilekleri gözünüzde canlandırabileceğiniz; kimisi için batıl inanç sayılan kimisi için de saygı duyulan bir ritüel…

Büyükada kiliseleri arasında namının en yaygın olanı Aya Yorgi Kilisesi’ne gelin yakından bakalım.

Büyükada Aya Yorgi Kilisesi Hikâyesi

Tarihi konusunda muhtelif rivayetler dolu olan kilise; Aya Yorgi tepesi olarak da geçen Büyükada’nın göğe en yakın konumda inşa edilmiş.

Tarihi Aya Yorgi Kilisesini araştırırken hikayesi ile ilgili iki detay çıkıyor.

Binlerce yıllık geçmişe sahip olduğu bilinen Aya Yorgi Kilisesi; Büyükada’nın Yüce Tepe’sinde yer alıyor. Paylaşılan kaynaklara göre 1751 yıllında yapılan kilisenin adı “Agios Georgios Rum Ortodoks Manastırı” olarak geçiyor.

Adını M.S. 3.yüzyılda yaşamış; Hıristiyanlığı benimsediği için ölüme mahkûm edilen Aziz Georgios’tan (Aya Yorgos-Aya Yorgi) alıyor. Bazı rivayetlere göre M.S 963’te Bizans İmparatoru Nikiforos Fokas döneminde inşa edildiği söyleniyor.

İki Hac Noktasından Biri

Bir başka bilgiye göre; Aya Yorgi Kilisesi, 1905 yılında inşa edilerek; 1909 yılında da ibadete açılmış. Çan kulesinin arkasında bulunan kesme taştan bölüm olarak “yeni Aya Yorgi Kilisesi” olarak geçiyor.

Aya Yorgi Kilisesi’ni önemli kılan nokta ise; Efes’teki Meryem Ana’nın Evi ile beraber Hıristiyanlar tarafından, Türkiye’de bulunan iki hac noktasından biri olması.

Özellikle kutsal tarihler olarak kabul edildiği için; 23 Nisan ve 24 Eylül tarihleri arasında ziyaret ediliyor.

Ortodoks mezhebinde 23 Nisan, Yorgo’ların “isim günü” olarak kabul edilmekte ve 24 Eylül Hz.İsa’nın havarisi Paulus’un yaydığı yeni dini kabul eden ve çok kez öldürülmeye çalışılsa da mucizevi biçimlerde kurtulan Aya Thekla’nın anıldığı tarihtir. Bu nedenle; her sene 23 Nisan ve 24 Eylül arasında ziyaretçi akınına uğrayarak, çeşitli ritüel ve dileklerde bulunulur.

“Çan Seslerini Takip Et”

Bir de kulaktan kulağa yayılan efsaneye sahip Aya Yorgi.

Bir çobanın rüyasına giren Aya Yorgi; kilise yolunu tırmanıp, minik çan ve çıngırak seslerini duymaya başladığı noktada durup burayı kazmasını buyurur.

İlk etapta rüyaya pek de önem vermeyen çoban, tekrar tekrar rüyayı görmesiyle bir mesaj olabileceğini ve daha fazla kayıtsız kalmaması gerektiğini hisseder. Çarıksız ayaklarıyla, upuzun yokuşu tırmanırken ağzını bıçak açmaz.

Kiliseye yaklaştığında rüyasındaki gibi çan seslerini duymasıyla, kazması gereken yerin orası olduğunu anlar ve kazmaya başlar. İlk gün gömüldüğü gibi kalan birçok kutsal obje bulur kazılarından.

Günümüzde; Aya Yorgi Kilisesi’ne giden yolu çıplak ayak ve hiç konuşmadan çıkanların hac deneyimini yarılamış ve yarı hacı olduklarına inanılır.

Aya Yorgi’de Nasıl Dilek Dilenir?

Dilek ve niyetlere ulaşmanın birçok yolu var Aya Yorgi Kilisesi’nde. Size birkaç dilek dileme yolunu aşağıda paylaşıyorum.

Sessizce Yokuş Tırmanıp, Çalılara İp Bağlamak

Çobanın efsanesinde yer aldığı gibi yalın ayak ile konuşmadan yokuş çıkılır. Bu sessiz yolculuğu içsel dönüş olarak da kabul edebilirsiniz.

Çalılara ip bağlayıp, yol boyu makara ipi açarak ilerlerseniz kısmetinizin açılacağı, ipi kiliseye kadar koparmadan ulaştırabilirseniz de dileğinizin gerçek olacağına inanılır.

Kullanılan iplerin de kendince bir anlamı var. Kırmızı ip aşk için, beyaz ip sağlık ve huzur arayanlar için tercih edilir.

Mum Dikin veya Dileklerinizi Yazın

Her kilisede olduğu gibi mum yakarak veya dileklerinizi yazarak da gerçekleştirebilirsiniz.

 Aynı iplerde olduğu gibi yakılacak olan mumların renkleri de farklı niyetleri temsil ediyor.

• Turuncu mum; başarılı eğitim hayatı,
• Kırmızı mum; aranılan aşkın bulunması,
• Mavi mum; kariyer basamaklarını tırmanma,
• Beyaz mum; hastalıkların şifa bulması,
• Mor mum ise bebek bekleyenlerin bu arzusuna kavuşabilmesi için.

Anahtar veya Kilit, Minik İkonlar

Kilisenin yakınında bulunan tezgâhlardan alabileceğiniz dilekler için yapılmış ikonlar ile dilek dileyebilir veya kilisede bağış yaparak çan veya anahtar alabilirsiniz. Dileğiniz gerçekleştirdikten sonra geri gelerek aldıklarınızı kiliseye teslim etmeniz gerekiyor.

Şeker Dağıtmak veya Yağ Bağışlamak

Eskiden elektrik olmadığı için kiliseye kandil kullanılması üzerine yağ bağışlanması bir gelenek olduğu için bu gelenek üzerinden devam eden bir ritüel de hala hakim. Dileğiniz gerçekleştikten sonra şeker dağıtabilir veya kiliseye zeytinyağı bağışlama geleneği hala devam etmekte. Artık kandil kalmadığı için bağışlanan yağlar ihtiyaç sahiplerine dağıtılıyor.

Kiliseye Pazar günleri yapılan ayin saatleri dışında (09.00 – 12.15) haftanın her günü saat 08.30 ile 16.00 arasında ziyaret yapılabilmektedir.

Tarihte Büyükada’ya verilen isimler

• Megale
• Prinkipos
• Demonissia
• Prinkepo
• Kızılada
• Prens Adası

Büyükada’nın birçok noktasında harap olmuş ve izleri kalan tarihi yapıların hemen hemen hepsi dini yapılardan oluşur.

Büyükada’da Gezilecek Yerler

Büyükada’ya gelmişken ziyaret edebileceğiniz diğer yerleri de ihmal etmeyin. İşte Büyükada’da gezilecek yerler:

• Rum Yetimhanesi
• Adalar Müzesi
• Dilburnu Tabiat Parkı
• Büyükada Milli Parkı

Büyükada’da Kaç Tane Kilise Var?

Adaların en büyüğü Büyükada’dır ve merkezi konumdadır. Birçok Bizans imparator ve imparatoriçelerin sürgün yeri olduğu ile bilinir. Büyükada’da toplam 9 adet kilise bulunmaktadır. 

Büyükada’daki Diğer Kiliseler

Büyükada denilince akla gelen ilk kilise Aya Yorgi kilisesi olsa da pek çok diğer kiliseye de ev sahipliği yapıyor ada.

Aya Dimitri Kilisesi

Büyükada kiliselerinden Aya Dimitri Kilisesi; Büyükada’nın korucuyu azizi, Aziz Dimitrios (Hagios Dimitrios) Kilisesi olan Rum Ortodoks kilisesidir.

Rum mimar Fistikos Kalfa tarafından tasarlanan kilisenin 1856-1860 yılları arasında inşa edildiği bilinmekte.

Taştan yapılma üç koridordan oluşan, kubbeli pasajlarla sıralanan üç giriş yolu vardır.

Büyükada Rum Ortodoks Kiliselerinin Adları

1. Ayios Yeori
2. Ayios Dimitrios
3. Haralambos
4. Ayia Vhalerna
5. Ayii Apustoli
6. Ayii Panaia

Büyükada Rum Ortodoks kiliseleri dışında ayrıca bir ermeni ve bir Latin Katolik kilisesi, bir sinagog ve bir Rum yetimhanesi bulunmaktadır. 

Büyükada’daki Manastırlar

1. En ünlü manastır Kadınlar Manastırı (Aya İrini) olarak geçer.
2. Ayios Nikolas Manastırı
3. Hiristos Manastırı
4. Ayios Yeorios (Aya Yorgi) Manastırı

Adada Yer Alan Dört Tarihi Ayazma

• Ayios Konstantinos,
• Ayia Fotini,
• Ayia Paraskevi,
• Ayios Yeorios