622 yıl varlığını sürdüren Osmanlı İmparatorluğu’nun geçmişinde binlerce ilginç olayla karşılaşırız.Ancak bunlardan en ilginçlerinden bir tanesi Baltacı Mehmed Paşa ve I.Katerina olayıdır.
Bu hadise hakkında konuşmadan önce hadisenin geçtiği zaman ve içnde bulunan kişiler hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.
Baltacı Mehmed Paşa1662’de Çorum’un Osmancık ilçesine bağlı, bugün kendi adını taşıyan köyde doğmuştur.Gençken ilim sahibi olmak için Trablus ,Tunus ve Cezayir’e kadar gitmiş ve orada eğitim görmüştür.Daha sonra akrabaları sayesinde saraya girmeye muvaffak oldu. Burada önce baltacı ,sonra güzel sesi nedeniyle müezzin,ardından yazıcı ve en sonunda imrahorluğa(Sultanın atlarına bakan kişi) terfi edildi.
Bu sırada şehzade Ahmeet ile ilşkiler kurmuş, daha sonra da 1703 yılnda gerçekleşen Edirne Vakası’nda rol alan isyancılarla ilişiler kurup Sultan II. Mustafa’nın tahtan indirilip yerine III. Ahmed’in tahta geçmesinde büyük rol oynadı. III. Ahmet tahta geçtikten sonra sadrazm Moralı Damat Hasan Paşa sultanın tevecühünü kazanan ve böylece hızla ilerlemesi beklenen Baltacı Mehmet Paşa’yıkendine rakip olarak gördü ve onu terfi ettirmedi.Tahsildarlık vazifesi bahanesiyle Trablus ve Şam tarafına gönderilerek İstanbul’dan uzaklaştırıldı.Ancak 1704 yılında İstanbul’a dönebildi.1704 yılnda kaptan-ı derya olan Baltacı Meehmed Paşa 1 ay sonra sadrazamlığa getirildi
Adamlarını önemli işlere yerleştirmeye uğraşan Baltacı Mehmed Paşa, 1706 yılnda sadrazamlıktan azledildi.Azledildikten sonra Sakız Adası’na sürülen Paşa,önce darüssaade yazıcısı Nevşehirli İbrahim Efendi’nin yardımıyla Erzurum Valiliği , daha sonra Sakız Muhafızlığı ,Halep Valiliği ve en sonunda 1710’da Köprülüzade Damat Numan Paşa’nın azledilmesinden sonra 2. kez sadrazamlığa getirildi.
İsveç Kralı XII. Karl’in (Demirbaş Karl)’ın 28 Haziran 1709 Poltava Savaşında Ruslara yenilmesi ve İsveç ordusundan artakalan 1.500 kadar kuvvetle güneye çekilerek Osmanlı Devleti’ne iltica etmesi; önce Özi kalesine sığınması ve sonra da Bender’e yerleşmesi ile Osmanlı Devleti ile Rusya arasında çıkan anlaşmazlıklara ve çatışmalarla uğraşmak paşanın ilk faaliyetleri oldu. Bender’de mülteci bulunan XII. Karl’ın İstanbul’a yazdığı mektuplarla Rusya aleyhine yaptığı kışkırtmanın etkisi ile Sultan III. Ahmed 1711’de Rusya’ya karşı savaş ilan etti ve Prut Savaşı veya “1710-1711 Osmanlı-Rus Savaşı” adı verilen savaş başladı.
Sadrazam olan baltacı Mehmed Paşa 1711 yılnda Serdar-ı Ekremliğe tayin edildi.1711 yılında 200.000 kişilik bir orduyla İstanbul’dan yola çıkan Paşa Prut Nehri kıyısnda bulunan rus ordunu kuşatıp onalrı ağır bir yenilgiye uğrattı.
Ordusnun bu durumunu gören Rus Çarı I. Petro ,bizim diyişimizle Deli,ya da diğerlerinin dediği şekilde Büyük, hemen bir heyet hazırlayıp bunu Baltacı Mehmed Paşa’ya gönderdi. Bu heyetin içinde daha sonra I. Petro’nun eşi olacak olan I. Katerina da vardı. Çar I. Petro ne olursa olsun barış istediği için heyete karşı tarafın istediği her şeyi kabul etmesini ve barışı sağlamasını istedi. Bu yüzden I. Katerina Baltacı Mehmed Paşa’yı ikna edebilmek için ona türlü hediyeler(mücevher,kılıç gibi) sundu
Ve 21 Temmuz 1711 tarihinde Prut Antlaşması imzalandı
Gerçekten Baltacı Mehmed Paşa ve I. Katerina’nın arasında bir şeyler oldu mu?
Bidiğiniz gibi briçok kişi Baltacı Mehmed Paşa veI. Katerina arasımda bir ilşki olduğuna inanıyor. Ama bu iddanın maalesef gerçek değildir. Zaten bu iddaa 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır ve araştırma nedir bilmeyen, kendine tarihçi diyen birkaç kişi tarafından ortaya atılmış olmalıdır ve birçok ünlü tarihçi de bu iddayı yalanlamıştır.
Tarihçilerin Bu Konu Hakkındaki Düşünceleri
İlber Ortaylı:Prut Savaşı sırasında Baltacı Mehmet Paşa ile görüşmeye gelen heyet arasında Çariçe adayı Katerina ve bazı hediyeler vardır. Paşa’nın rüşvet aldığına dair dedikodudan başka bir delil yoktur. I. Petro kuşatmadan kurtulduktan sonra çıkardığı emirnamede Katerina’dan kurtarıcı olarak söz ediyor ve onunla nikah kıyıyor
Erhan Afyoncu:Hediye gönderiliyor. Ancak Katerina kendisi Baltacı Mehmet Paşa’nın yanına gelmiyor. Baltacı-Katerina ilişkisinin aslı astarı yoktur. İşin ilginci bu 19. yüzyıldan sonra uydurulmuştur. Ne Türk ne Rum tarihçilerinde, ne de Avusturya kaynaklarında yoktur. O dönemde Katerina’nın çadıra geldiği hikayesi yok. Daha sonra edebiyatçılar tarafından uydurulmuş, romanlar yazılmış. 1912’de yazılmış Alman balatında anlatıyor mesela, Katerina şöyle geldi, üzerinde şu elbise vardı gibi teferruata giriyor.
Murat Bardakçı:Prut kuşatması sırasında Katerina, askerinden generaline kontundan çöpçüsüne kim varsa, kıymetli madenleri, mücevherleri topluyor ve 7 araba dolusu kıymetli eşyayı, mücevheri Prut’ta Osmanlı karargahına rüşvet olarak gönderiyor ve Baltacı Mehmet Paşa bir barış anlaşması imzalıyor.
