Ben sana çocuğa kefilim demiştim, bir mesele olursa benimle konuşmalısın demiştim. Sözünü tutmadın, çocuğu öldürdün. Olmadı. anlaşmayı bozdun!
1996 yılında vizyona giren Eşkıya filmi, oyuncu kadrosunda Şener Şen, Uğur Yücel, Yeşim Salkım, Kamran Usluer, Özkan Uğur, Şermin Hürmeriç, Kayhan Yıldızoğlu gibi isimleri barındırıyor. Türk sinemasının kilometre taşlarından olan Eşkıya filmi senarist Yavuz Turgul’un yaratıcılığı ile buluşarak bizlere ulaşmıştır.
- Eşkıya yani Baran ve Cumali yolları trende kesişen iki kader mahkumu diyebiliriz. Baran, en yakın arkadaşı tarafından ihanete uğrayan bir adam iken Cumali filmin sonlarına doğru sevdiği kadın tarafından ihanete uğrayacak bir adam. Filme bakıldığı zaman kaderlerinde ihanet düğümü olan bu iki adamın denk gelmesi bir tesadüf mü bilemeyiz ama Cumali’nin Eşkıya’nın gençlik halini andırması senarist Yavuz Turgul’un ince işçiliği diyebiliriz.
- Bazı film eleştirmenleri Baran karakterinin Yaşar Kemal’in İnce Memed karakterinden esinlenenerek ortaya çıktığını söylemektedir. Bu konu ile ilgili Yavuz Turgul’un herhangi bir açıklaması yok. İnce Memed karakteri ağalık sistemine karşı çıkan bir karakter. Baran ise Cudi dağlarında eşkıyalık yaparken yakalanan bir karakter. İkisinde de sisteme bir başkaldırış olduğunu söylemek mümkün.
- Eşkıya filmi ile Yeşim Salkım ilk kez kamera karşısına geçmiştir. Performansı kimine göre başarılı iken kimine göre sönüktür. Şener Şen ve Uğur Yücel gibi usta oyuncular ile ilk deneyimini yaşaması Yeşim Salkım’ın şansı mı şanssızlığı mı bilinmez ama filmde sırıtmayan bir oyunculuğu olduğunu söyleyebiliriz.
- Cumali karakterinin Yılmaz Güney’in oynadığı İnce Cumali filminden esinlendiği söylenmektedir. Baran karakterinin küçük Hakan’a anlatmış olduğu hikayenin de yine bu filme bir gönderme olduğu düşünülmektedir.
- Film müziklerini Türk müziğinin değerli ustası Erkan Oğur yapmıştır. Perdesiz gitarın mucidi olan Erkan Oğur’un filmde seslendirdiği Fırat Ağıtı parçasının sözleri İzzet Altınmeşe’ye aittir.
- Yavuz Turgul tarafından Şener Şen’in dublörü olarak Hasan Demircan seçilmiştir ve Eşkıya filminden itibaren tüm filmlerde Hasan Demircan Şener Şen’in dublörü olarak görev yapmıştır.
- Keje rolüne can veren Şermin Hürmeriç ile Şener Şen filmin çekimleri sırasında evliydi. Fakat filmden bir süre sonra evliliklerine son vermişlerdir.
- Eşkıya’nın dağda başlayan hikayesi yine dağ gibi yüksek bir yerde son bulmuştur. Filmin son sahnesinde “Geliyorum eşkıyalar” diyerek Beyoğlu’nda bulunan Doğan Apartmanı’nın çatısına çıkan Baran, atlayarak hayatına son vermiştir.
Korkma, sadece toprağa gideceksin, sonra toprak olacaksın, sonra sularla birlikte bir çiçeğin bedenine yürüyeceksin, oradan özüne ulaşacaksın, çiçeğin özüne bir arı konacak, belki… belki o arı ben olacağım…
- Filmin sonunda Baran’ın Cumali’ye söylemiş olduğu bu söz Vahdet-i Vücut veya Sufi metafiziği olarak adlandırılan kavramın bir örneğini sunmaktadır.
