En basit haliyle dijital okuryazarlık, bilgiye dijital olarak ulaşmanın bir gereklilik olduğu çağımızda, yaşamak, öğrenmek ve çalışmak için mutlaka sahip olmamız gereken bir beceridir. Dijital bir dünyada yaşıyor olmanız bu yeteneğe sahip olduğunuz anlamına gelmiyor. Kendinizi bu konuda geliştirmeli ve doğru şekilde eğitmelisiniz.
Okuryazarlık, her zaman ülkelerin gelişmişlik sıralamalarında yer almış bir terimdir. Fakat cep telefonları, sosyal medyalar ve internet platformları ile birlikte bu kavramın yanına dijital okuryazarlık eklenmiştir.
Dijital Okuryazarlık Unsurları
Bilgiyi bulmak, kullanmak, yaygınlaştırmak dijital okuryazarlığın temelini oluşturan üç ana unsurdur. Bunların anlamı nedir peki?
Bilgiyi bulmak: “hangi bilgiye ihtiyacım var?” ve “ne kadarına ihtiyacım var?” sorularının yanıtlarını aradığınız aşamadır. Sonrasında ise ihtiyacımız olan kaynakları bu soruların cevaplarına göre bulmaktır.
Kullanmak: Bilgi kaynağına ulaştınız ama bu kaynak ne kadar güvenilir ve geçerli? Bu aşamada yanıltıcı bilgilerden kaçınmak için bilgiyi filtreliyoruz. Eleştirel düşünme yetimizi ise mutlaka kullanıyoruz.
Yaygınlaştırmak: Çalışmamızı gerçekleştirirken, araştırma esnasında bulduğumuz bilgileri doğru şekilde kullanmak için bilgilerin sahiplerine atıfta bulunmamız gerekir. Bilgiyi etik kullanmak için bu aşamaya diğerleri kadar önem vermeliyiz. Unutmayın, intihal bir hırsızlıktır.
Dijital Okuryazarlık Kavramları
Dijital okuryazarlık için önemli bazı kavramları öğrenerek bilgi alanınızı genişletebiliriz.
Bilgi Okuryazarlığı
Bilgi okuryazarlığına sahip insanlar dijital bilgileri en doğru şekilde bulma, yönetme ve düzenleme yetisine sahiptir. Arama motorlarını doğru şekilde kullanarak hızlıca sonuca ulaşır. Bilgiyi fizanda olsa bulur blog yazılarını, wikileri, bilimsel dergileri ve e-kitapları avucunun içi gibi bilir. Bulduğu bilgileri daha sonra kullanmak için kolayca anlaşılacak bir şekilde etiketleme ile düzenler. Bilginin türünü ise akademik, kişisel ve profesyonel olarak kolaylıkla ayırt edebilir. Kısacası bilginin olduğu her yerde gider arar bulur ve depolayıp gerektiğinde uygun şekilde kullanabilir.
Medya Okuryazarlığı
Medya içeriğini her yönüyle inceleme, kullanma ve iletişim oluşturmak becerisidir. Medya denilince akla gelen tüm türlere hakimdir. Grafik, video, animasyon gibi içerik türlerini anlamlı şekilde kullanabilir, gerektiğinde üretebilir. Dijital medyanın arka planını bilir, keyif için de medyayı kullanır. Kişisel verilerini regülasyonlara uygun şekilde kullanılıp depolandığını kontrol eder; gerektiğinde izin verdiği verileri kontrol eder.
Dijital Araştırma
Her türlü araştırmayı dijital araçları kullanarak yapabilen kişilerin sahip olacağı ünvandır. Dijital gelişmeleri takip ederek bu teknolojiler ile yeni dijital araçlar yapma kapasitesine sahiptir.
Dijital Yenilik ve İletişim
Tüm dijital iletişim kanallarını kullanır ve gerektiğinde yeni yollar için bu ortamı tasarlar. Kısaca dijitalin olduğu her alana hakim olarak farklı dijital yollara saygı duyar. İşleri ile dijital kaynaklarını birleştirerek işbirlikleri yapabilir.
Tüm terimler gördüğünüz gibi birbiriyle iç içe geçmiş durumdadır. Aslında tek bir terim ile birçok alana hakim olarak dijital toplumda yaşama becerinizi en üst seviyeye çıkarmış oluyorsunuz.
