ب
“Yerli yersiz bilgi yağmuruna tutulan bir dünyada net olmak güçtür.”
Bu sözlerle başlıyor kitabına Yuval Noah Harari. Kendisi Yahudi, Siyonizm anlayışını benimseyen ve savunan İsrailli bir yazar. Onu, “Homo Sapiens” isimli meşhur kitabıyla da bir çoğumuz duymuştur. Bu kitabında ise insanlığın küreselleşme ile olan mücadelesini, özgürlük, eşitlik, medeniyet, adalet, milliyetçilik, göç ve din gibi farklı alt başlıklar altında inceleyip değerlendiriyor. Başta yazar hakkında verdiğim bilgiler doğrultusunda düşünüldüğünde kitabın birden fazla oldukça yanlı çıkarımları ve yorumlamaları mevcut. Fakat bazı değerlendirmeler var ki 21. Yüzyıl insanlığı adına farkındalık arttırıcı ve harekete geçirmek için teşvik edici mesajlar niteliğinde. Yazının devamında, kitabı okurken üzerinde düşünülmesi gerektiğine inandığım ve altını çizdiğim satırları sizlerle paylaşıyorum. Keyifli okumalar diliyorum.
Teknolojik Zorluk | Uyanış
“İnsan zihni gerçekliğini değerlendirmekten aciz kalınca felaket senaryolarına sarılır. Fakat artık hem liberalizm hem de komünizm gözden düştüğüne göre insanların tek bir küresel anlatı fikrini toptan bir kenara atması gerekir mi? Ne de olsa tüm bu küresel anlatılar, komünizm bile, Batı emperyalizmin ürünü değil miydi? Vietnamlı çiftçiler neden Tirer’li bir Alman’ın ve Manchester’lı bir sanayinin buluşuna bel bağlasın ki? Belki her ülke kendi kadim geleneği tarafından şekillendirilmiş, farklı ve kendine özgü bir yol izlemelidir? Hatta Batılılar da dünyayı yönetmekten vazgeçip bu defa kendi işlerine mi baksa? ”
Teknolojik Zorluk | Özgürlük
“ ‘ Hakikat’ şimdiden, Google aramalarında en üstte çıkan sonuçlarla belirleniyor.”
“Ekim 2017’de yaşanan trajikomik bir olay: Filistinli bir işçi Facebook sayfasında işyerindeki buldozerin yanı başında çekilmiş bir fotoğrafını paylaştı. Fotoğrafın altına da ‘Günaydın!’ yazdı. Otomatik bir algoritma Arap harflerinin transliterasyonunda ufak bir hata yapıp harfleri ‘günaydın’ anlamına gelen ‘Ysabechhum!’ olarak değil de ‘katlet’ anlamına gelen ‘Ydbachhum!’ olarak algıladı. Adamın buldozerle insanları ezmeyi planlayan bir terörist olabileceğinden şüphelenen İsrail güvenlik kuvvetleri, adamı bir çırpıda göz altına aldı. Algoritmanın hata yaptığı anlaşılınca adam serbest bırakıldı. Ama soruna yol açan Facebook paylaşımı yine de kaldırıldı. Dikkati elden bırakmamak lazım tabii. Günümüzde Batı Şeria’da Filistinlilerin başına gelenler, gün gelip dünyanın dört bir yanındaki milyonların başına geleceklerin ön gösteriminden ibaret olabilir.”
“Tehlike şurada yatıyor: tüm vaktimizi yapay zekâ geliştirmeye harcayıp insanları bilinçlendirmeyi es geçersek, bilgisayarların o pek sofistike yapay zekâları, olsa olsa insanların doğal aptallıklarını beslemeye yarar. Bu tarz sonuçlardan kaçınmak için yapay zekâ ya her dolar ve her dakikaya karşılık insan bilinci doğrultusunda gelişme kaydetmek için de aynı miktarda dolar ve dakika harcasak iyi ederiz.”
Teknolojik Zorluk |Eşitlik
“Bizim sorunlarımız hakkında ‘biz’ ne yapmalıyız diye soruyorum. Ama belki de ‘biz’ diye bir şey yok. Belki en büyük sorunumuz farklı kitleleri tamamen farklı gelecekler bekliyor olması. Belki dünyanın neresinde yaşadığınız bağlı olarak, çocuklarınıza ya bilgisayar kodu yazmayı ya da hızlı silah çekip düzgün ateş etmeyi öğretmelisiniz.”
Siyasi Zorluk | Milliyetçilik
Teknoloji hiçbir milletin tek başına çözemeyeceği çapta varoluşsal tehditler yaratarak her şeyi değiştirdi. Ortak bir kimlik oluşturmak için en iyi katalizör ortak düşmandır ve artık insanlığın en az üç ortak düşmanı var. Nükleer savaş, iklim değişikliği ve teknolojik sıçrama. İnsanlar bu ortak tehditlere karşın kendi vatanlarına bağlılıklarını her şeyin üstünde tutmayı tercih ederse, doğacak sonuçlar 1914 ve 1939’dakinden çok ama çok daha vahim olabilir.
